K.Ö.Y. de ENERJİ DESTEĞİ

5084 ve 5350 sayılı yasa ile ülkemizdeki 49 ile özel statü verilmiş ve bu illerde  yapılacak yatırımlara özel teşvikler çıkarılmıştır. Bu yazımızın konusu söz konusu illerde tatbik edilecek olan enerji desteğidir.

Enerji Desteğinden Yararlanma Şartları

5084 sayılı Kanunun 5 inci maddesi çerçevesinde enerji desteği uygulamasından yararlanabilmek için;

a) İşletmelerin hayvancılık (su ürünleri yetiştiriciliği ve tavukçuluk dahil), seracılık, sertifikalı tohumculuk, soğuk hava deposu, imalat sanayi, madencilik, turizm-konaklama tesisi, eğitim ve sağlık alanlarında faaliyet göstermeleri,

b) 1/4/2005 tarihinden sonra yeni işe başlayan işletmelerin, faaliyete geçmelerinden sonra, fiilen ve sürekli olarak;

i) hayvancılık (su ürünleri yetiştiriciliği ve tavukçuluk dahil), seracılık, sertifikalı tohumculuk ve soğuk hava deposu yatırımlarında asgari 10 işçi çalıştırmaları,

ii) imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, eğitim veya sağlık alanlarında ise asgari 30 işçi çalıştırmaları,

   c) 1/4/2005 tarihinden önce faaliyete geçmiş olan işletmelerin, 1/1/2005 tarihinden önce Sosyal Sigortalar Kurumu Sigorta İl Müdürlüğüne bildirmiş oldukları işçi sayılarını fiilen ve sürekli olarak en az %20 oranında artırmaları ve mevcut işçi sayısına %20 ilave yapıldığında toplam istihdamı,

i) hayvancılık (su ürünleri yetiştiriciliği ve tavukçuluk dahil), seracılık, sertifikalı tohumculuk ve soğuk hava deposu yatırımlarında asgari 10’a,

ii) imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, eğitim veya sağlık alanlarında ise asgari 30’a, tamamlamaları gerekmektedir.

1/4/2005 tarihinden önce faaliyete geçmiş olan işletmelerle ilgili mevcut istihdamın tesbitinde, 2004 yılı Kasım ayında verilen prim ve hizmet belgelerinde beyan edilen işçi sayısı dikkate alınır.

Uygulama Esasları

Kanun kapsamında enerji desteği uygulamasının yürütülebilmesini teminen Vali veya Vali tarafından tayin edilen Vali yardımcılarından birisinin başkanlığında il düzeyinde bir “Enerji Desteği Komisyonu” kurulur. Kurulacak komisyona, Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, Maliye Bakanlığı (Vergi Dairesi), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (SSK İl Müdürlüğü), Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş veya elektrik dağıtım şirketlerinden ve varsa OSB’nden birer temsilci katılır. 

Müracaat usul ve esasları

Enerji desteğinden yararlanılabilinmesi için, Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğüne ilk kez yapılacak müracaatta aşağıdaki bilgi ve belgeler aranır.

a) Firmayı temsil ve ilzama yetkili firma temsilcisi/temsilcileri tarafından imzalanmış dilekçe,
b) Ek 2’deki örneğe uygun olarak hazırlanmış Bilgi Formu,
c) Yeni kurulan işletmeler için şirket kuruluşuna yönelik TTSG, faaliyette olanlar için şirket kuruluşu ile nihai durumu gösterir TTSG,
d) Ek 3’teki örneğe uygun olarak hazırlanmış taahhütname,
e) Mevcut işletmeler için 2004 yılı Kasım ayına ait prim ve hizmet belgesi,
f) Su ürünleri ve seracılık alanında faaliyette bulunan tesisler için Tarım İl Müdürlüğünden alınacak kapasite raporu, turizm-konaklama tesislerinde Kültür ve Turizm Bakanlığınca düzenlenen Turizm İşletme Belgesi, eğitim alanında faaliyet gösteren tesislerde Milli Eğitim Bakanlığından alınacak Özel Öğretim Kurumları Ruhsatnamesi, sağlık alanında faaliyet gösteren tesislerde Sağlık Bakanlığından alınacak Özel Hastane Açılış ve Mesul Müdürlük Ruhsatı,
g) Diğer tesislere yönelik kapasite raporu,
h) Elektrik abone no ve destekten yararlanılacak döneme ait elektrik enerjisi tüketimi değerlerini gösterir ödemesi yapılmış fatura,
i) Vergi dairesi adı ve hesap no, aktarım yapılacak T.C. Ziraat Bankası şube adı ve hesap no’su.

Enerji desteği uygulamasının başlamasını müteakip ise,
a) Firmayı temsil ve ilzama yetkili firma temsilcisi/temsilcileri tarafından imzalanmış dilekçe,
b) Enerji desteğine konu olan aya ait prim ve hizmet belgesi,
c) Elektrik abone no ve destekten yararlanılacak döneme ait elektrik enerjisi tüketimi değerlerini gösterir ödemesi yapılmış fatura ve ödeme belgesi ile müracaat edilir.

Müracaatlar Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğünce Tebliğ hükümleri çerçevesinde incelemeye alınır, incelenir, komisyona sunulur ve neticelendirilir. Komisyonca Müsteşarlığa bilgi gönderilir.

Komisyonca belirlenen enerji desteği tutarları, genel bütçeden ayrılan kaynaktan Komisyonun Müsteşarlığa müracaat sırası dikkate alınarak, Müsteşarlıkça Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası aracılığı ile işletmelerin T.C. Ziraat Bankasındaki hesaba aktarılır.

Enerji desteği oranı

Tebliğin 3 üncü maddesi çerçevesinde Kanun kapsamı işletmeler için aşağıda belirtilen oranlarda enerji desteği uygulanır.

a) Yeni işe başlayan işletmeler için;

i) hayvancılık (su ürünleri yetiştiriciliği ve tavukçuluk dahil), seracılık, sertifikalı tohumculuk ve soğuk hava deposu konusunda faaliyette olmaları ve asgari 10 işçi;
ii) imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, eğitim veya sağlık alanlarında asgari 30 işçi,

çalıştırmaları halinde enerji desteği oranı %20’dir. Bu orana asgari sayıdan sonraki her bir ilave istihdam için 0,5 puan ilave edilir.

b) Faaliyette olan işletmeler için; 2004 yılı Kasım ayına ait prim ve hizmet belgesinde bildirdikleri işçi sayılarını, 1/4/2005 tarihinden itibaren fiilen ve sürekli olarak;

i) hayvancılık (su ürünleri yetiştiriciliği ve tavukçuluk dahil), seracılık, sertifikalı tohumculuk ve soğuk hava deposu yatırımlarında en az %20 oranında artırmaları ve çalıştırılan toplam işçi sayısının asgari 10 kişiye,

ii) imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, eğitim veya sağlık alanlarında ise en az %20 oranında artırmaları ve çalıştırılan toplam işçi sayısının asgari 30 kişiye,

ulaşması halinde, enerji desteği oranı %20’dir. Bundan sonraki her bir ilave istihdam için 0,5 puan ilave edilir.

Yararlanılabilecek enerji desteği oranı, OSB’nde veya endüstri bölgelerinde kurulu bulunan işletmeler için elektrik enerjisi giderlerinin %50’sini, diğer alanlarda kurulu işletmeler için %40’ını geçemez.

Tesis Tanımı

Kanun kapsamı sektörlerden; aynı adreste faaliyette bulunan entegre tesisler dahil üretim tesisleri ile, bu tesislere ait idari ve teknik birimler enerji desteğinden yararlanacak işletmeler olarak değerlendirilir. Ancak, aynı yatırım konusuna sahip olmakla birlikte, altyapı bütünlüğü taşımayan, farklı adreste faaliyette bulunan ve farklı abone numarası olan tesisler ile ilgili enerji desteği talepleri münferiden değerlendirilir.

Tesisin kiralanması halinde kiralayan, enerji desteğinden yararlanır.

Yeni işe başlama

İşletmenin bulunduğu yerdeki ilgili Sigorta İl/Sigorta Müdürlüğünden işletmeye geçiş ile ilgili olarak verilecek işyeri bildirgesine istinaden 1/4/2005 tarihinden sonra faaliyete geçtiği tesbit edilen işletmeler yeni işe başlayan işletme statüsündedir.

1/1/2005 ile 1/4/2005 tarihleri arasında işletmeye geçen tesisler de yeni işe başlayan işletme kapsamında değerlendirilir.

Kanun kapsamında olan veya olmayan illerden Kanun kapsamındaki illere nakledilen veya farklı bir unvanla yeniden faaliyete geçen işletmeler yeni kurulmuş işletme kapsamında değerlendirilmez.

Kanun kapsamı illerde 1/10/2003 tarihinden sonra özelleştirme kapsamına alınan işletmeler hariç olmak üzere, mevcut veya faaliyette bulunan işletmelerin devredilmesi, birleştirilmesi, bölünmesi veya nevi değiştirmesi gibi haller yeni işe başlama olarak değerlendirilmez.

Faaliyette olan işletme

Kanun kapsamı illerde 1/4/2005 tarihinden önce Tebliğ konusu sektörlerde çalışan işletmeler, faaliyette olan işletme olarak kabul edilir.

Faaliyette olan işletmelere ait mevcut istihdamın tespitinde 2004 yılı Kasım ayı prim ve hizmet belgesinde kayıtlı istihdam esas alınır.

Enerji desteğinden yararlanamayacak işletmeler

Mevcut işletmenin kapatılarak değişik ad, unvan veya iş birimi olarak tekrar açılması, yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek bir kapasite veya istihdam artışına neden olmayan işlemlerin gerçekleştirilmesi halinde de enerji desteğinden yararlanılamaz.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4734 sayılı Kamu ihale Kanunu ve uluslar ararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan hizmet ve yapım işlerinin gerçekleştirilmesine yönelik faaliyetler için enerji desteği uygulanmaz.

Ayrıca, demir-çelik sektöründe asgari 4.000.000 ton/yıl üretim kapasitesinin altında sıvı çelik üreten ve/veya çelik haddeleyen yeni kurulacak veya faaliyette bulunan işletmeler enerji desteğinden yararlanamaz .

İşletmeler, diğer mevzuat uyarınca enerji desteğinden yararlanması halinde mükerrer olarak enerji desteğinden yararlandırılmaz.

Fiilen ve sürekli olarak çalışan işçi sayısı

Fiilen ve sürekli olarak çalışan işçi sayısının tesbiti, 4857 sayılı İş Kanununun 13 üncü maddesinde yer alan “tam süreli” çalışma esasları dikkate alınarak yapılır.

Prim ve hizmet belgesinde yer alan toplam prim ödemesi gün sayısının otuza bölünmesi suretiyle bulunacak değer, işletmenin enerji desteği oranının belirlenmesinde esas alınacak mevcut/ilave istihdam değeri olarak kabul edilir. Bu değerin küsuratlı olması halinde mevcut istihdam sayısı aşağı, ilave istihdam sayısı ise yukarı yuvarlanarak istihdam sayısı bulunur.

Desteğe esas harcamalar

Desteğe konu aya ait “Enerji ve Güç Bedelleri” toplamı dikkate alınır. Ödemenin geciktirilmesi veya taksitlendirilmesi durumunda faturada belirlenen tutarın tamamının ödenmesini müteakip enerji desteği uygulaması yapılır.

Enerji desteği uygulama süresi

Enerji desteği uygulaması 1/4/2005 tarihi itibarıyla başlar ve 31/12/2008 tarihinde sona erer. Ancak, Kanun kapsamı illerde, 1/4/2005 tarihinden sonra yatırıma başlanarak 31/12/2007 tarihine kadar tamamlanan işletmeler için bu süre yatırımın tamamlandığı tarihi izleyen beş yıl süresince uygulanır.

Müeyyide ;

Komisyona yanlış ya da yanıltıcı bilgi ve belge sunulması, belgelerde tahrifat yapılması veya haksız olarak fazla ödeme yapıldığının tespiti halinde, yararlanılan enerji desteği 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde tahsil olunur.

Not: Daha fazla bilgi, beyanname ve taahhütnameler 03.08.2005 tarih ve 25895 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2005/1 sayılı Enerji desteğinin uygulanmasına ilişkin tebliğden alınabilir.

Yeminli Mali Müşavir
Cevdet Akçakoca