AR-GE TEŞVİKLERİ

 

 

   Giriş

 

   Ülkemizde kalkınmada öncelikli yörelerin dışında sanayici ve yatırımcıya teşvik eden sadece ve sadece bir tane daha önemli teşvik kalmıştır. Bu teşvik (AR-GE) araştırma geliştirme giderleri ile ilgili teşviktir.

   Bu teşviki 2 bölümde inceleyeceğiz.

 

   1- Vergisel açıdan AR-GE teşvikleri    

   2- Tübitak AR-GE teşvikleri

 

1-      VERGİSEL AÇIDAN AR-GE TEŞVİKLERİ

 

     31.07.2004 tarihinde yürürlüğe giren 5228 sayılı Kanunla AR-GE giderlerini yeniden düzenlenerek bu tür giderlerin %40’ını AR-GE indirimi olarak yıllık beyanname ile bildirilen gelirden indirilmesi esası getirilmiştir.

     Yasayla AR-GE indirimi düzenlenmişse de usul ve esaslar, ancak 20.02.2005 tarihli 25733 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan (86) seri no’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile tespit ve ilan edilmiştir. Aşağıda açıklamaya çalışacağımız bu tebliğ kapsamı dikkatle okunup mükellefler tarafından yararlanılmalıdır. AR-Ge indirimi bütün mükelleflerin yararlanabileceği son teşviktir.

 

 1- Yasal Düzenlemeler

 

     Gelir Vergisi Kanununun 89/9 ve Kurumlar Vergisi Kanununun 14/6 maddeleri AR-GE indirimini düzenlemektedir. Her iki yasa maddesi de aşağıdaki gibidir.

     Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının %40’ı oranında hesaplanacak “AR-GE” indirimi:

     Araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan giderlerden ve tamamen Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde kullanılmayan amortismana tabi iktisadi kıymetler için hesaplanan amortisman tutarlarından verilen paylar üzerinden Ar-Ge indirimi hesaplanmaz. Ar-Ge indiriminden yararlanılacak harcamaların kapsamını ve uygulamadan yararlanılabilmesi için gerekli belgeler ile usulleri belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.

 

  2- Ar-Ge Faaliyetleri Nelerdir?

    

     Yapılan bir harcamanın Ar-Ge indirimine konu edilebilmesi için Ar-Ge faaliyeti kapsamında yapılmış olması gerekir. Aşağıda belirtilen amaçlara yönelik faaliyetler Ar-Ge faaliyetleridir.

 

     1- Bilimsel ve Teknolojik alanlardaki belirsizlikleri gidermek ve bunları aydınlatmak amacıyla, bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni teknik bilgilerin elde edilmesi.

     2- Yeni üretim yöntem, süreç ve işlemlerinin araştırılması veya geliştirilmesi.                          

     3- Yeni ürünler, madde ve malzemeler, araçlar,gereçler, işlemler, sistemler geliştirilmesine yönelik olarak yeni yöntemler geliştirilmesi veya yeni teknikler üretilmesi.                                 

     4- Bir ürünün maliyetini düşürücü, kalite, standart veya performansını yükseltici yeni tekniklerin, teknolojilerin araştırılması.                   

     5- Yeni ve özgün tasarıma dayanan yazılım faaliyetleri.      

 

  3- Kapsam Dışında Kalan Faaliyetler

    

     Aşağıda sayılan faaliyetler Ar-Ge faaliyetleri kapsamında değerlendirilmez.

    

- Pazar araştırması ya da satış promosyonu,

- Kalite kontrol     

- Sosyal bilimlerdeki araştırmalar, 

- Petrol, doğalgaz, maden rezervleri arama ve sondaj faaliyetleri,      

- İcat edilmiş yada mevcut geliştirilmiş süreçlerin kullanımı,                            

- Biçimsel değişiklikler (Tebliğin 3-A bölümündeki amaçlara yönelik olmayan şekil,     renk dekorasyon vb.gibi estetik ve görsel değişiklikler),   

- Bilimsel ve teknolojik yenilik doğurmayan rutin faaliyetler (rutin veri toplama, rutin analizler için kullanılan program, yazılım vs.üretilen protiplerin rutin ayarlamaları) 

- İlk kuruluş aşamasında kuruluş ve örgütlenmeyle ilgili araştırma giderleri,

- Proje sonucunda geliştirilen ürüne ilişkin fikri mülkiyet haklarının korunmasına yönelik çalışmalar,

- Numune verilmek amacıyla prototiplerden kopyalar çıkarılıp dağıtılması ve reklam amaçlı tüketici testleri,

 

   4- Ar-Ge Faaliyetlerinin Sınırı

 

       Ar-Ge faaliyeti, esas itibariyle denemelerin son bulduğu, ilk üretimin yapıldığı aşamada sona erer. Ar-Ge projesi neticesinde elde edilen ürünün pazarlanabilir aşamaya geldiği andan itibaren Ar-Ge projesi bitmiş sayılır. Bu tarihten sonra yapılan harcamalar Ar-Ge harcaması kapsamında değerlendirilmez.

       Tebliğin 3-A bölümünde belirtilen amaçlara yönelik olmayıp, mevcut teknolojinin kullanılması ile elde edilen, şekil ve estetiğe yönelik değişiklikler Ar-Ge faaliyeti kapsamı dışındadır.

 

   5- Ar-Ge Harcamaları

 

       Ar-Ge harcamaları, esas itibariyle aşağıdaki harcama gruplarından oluşur.

 

       a) İlk Madde ve Malzeme Giderleri      

       b) Personel Giderleri

       c) Genel Giderler       

       d) Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler

       e) Vergi, Resim ve Harçlar

       f) Amortisman ve Tükenme Payları

       g) Finansman Giderleri

 

 

      

   6- Ar-Ge İndiriminin Uygulanması

 

       Tebliğ kapsamında belirtilen Ar-Ge faaliyetleri çerçevesinde işletme bünyesinde yapılan Ar-Ge harcamalarının %40’ı Ar-Ge indirimini oluşturmaktadır.

       Mükellefler dönem içinde genel esaslara göre indirim konusu yaptıkları Ar-Ge harcamalarının %40’ı oranında hesaplayacakları Ar-Ge indirimini beyanname üzerinde kazançtan indirebileceklerdir. Ar-Ge indirimi, Ar-Ge faaliyetine başlandığı andan itibaren hem yıllık beyannamede hem de geçici vergi beyannamelerinde uygulanabilecektir. Hesaplanan Ar-Ge indirimi tutarı, kurumlar vergisi mükellefleri tarafından yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde “Tablo 5- Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler” bölümünün ilgili satırına, gelir vergisi mükellefleri tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesinde “Tablo 2- Gelir Bildirimi” bölümünün ilgili satırına, geçici vergi beyannamesinde ise; kurumlar vergisi mükellefleri tarafından “Tablo 1- matrah Bildirimi” bölümünün 10 numaralı satırına, gelir vergisi mükellefleri tarafından aynı bölümün 20 numaralı satırına yazılarak kazançtan indirilecektir.

       Alanında uzman kuruluşlarca hazırlanan “Ar-Ge Projesi Değerlendirme Raporunun” olumsuz olması halinde, Ar-Ge indirimi dolayısıyla eksik ödenen vergilerle ilgili olarak gerekli tarhiyat yapılacaktır. 

       Mükelleflerin Ar-Ge projesi kapsamındaki harcamalarını, işletmenin diğer faaliyetlerine ilişkin harcamalarından ayırarak, Ar-Ge indiriminin doğru hesaplanmasına imkan verecek şekilde muhasebeleştirmeleri gerekmektedir.

 

   7- Diğer Hususlar

 

A. Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler

     

       Ar-Ge faaliyetinin esas itibariyle işletme bünyesinde yapılması gerekmektedir. Fiili kullanım durumunun tespit edilmesi ve ortak giderlerin de buna göre paylaştırılması şartıyla bir kuruma ait olduğu halde diğer kurumlarla ortak kullanılan Ar-Ge departmanında yapılan Ar-ge faaliyetleri işletme bünyesinde yapılmış sayılır. İşletmenin organizatörlüğünde olmak şartıyla, kamu kurum ve kuruluşlarına ait Ar-Ge merkezleriyle üniversiteler bünyesinde yapılan Ar-Ge faaliyetleri de bu kapsamda bulunmaktadır.

       Ancak, Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülmesi esnasında, proje bazında yerli ve yabancı teknik personelden mesleki ve teknik destek alınması veya bazı analizlerin dışarıda yaptırılması halinde bunlarla ilgili olarak yapılan ödemeler de Ar-Ge harcaması kapsamında değerlendirilecektir.

      

B. Mükelleflerden İstenecek Belgeler

      

       Ar-ge indiriminden yararlanmak isteyen mükellefler, proje ve uygulama aşamalarında aşağıda belirtilen belgeleri ilgili birimlere göndereceklerdir.

 

    1- Ar-Ge Projesi İle İlgili Olarak İstenecek Belgeler          

 

        a) Rapor                       b) Değerlendirme Raporu 

 

  2- Yıllık Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannamesi İle Birlikte İstenecek Belgeler

 

  * Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporu

      

C- Yatırım indirimi ve Ar-Ge İndiriminin Birlikte Uygulanabilir

D- Teknokentlerde yapılan Ar-Ge harcamaları kabul edilir

E- Diğer Kurumlardan Sağlanan Ar-Ge Destekleri dikkate alınacaktır.

F- Ar-Ge İndiriminden Yararlanılan Kazancın Dağıtılması

       Gelir Vergisi Kanununun 94/6-b alt bendinde, 4842 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle kar payları üzerinden yapılan vergi tevkifatı karın dağıtılması aşamasına bırakılmış olduğundan, Ar-Ge indirimi nedeniyle kurumlar vergisi matrahına dahil edilmeyen kazancın dağıtılması durumunda, dağıtılan kazançlar üzerinden %10 oranında tevkifat yapılacaktır.

     

      SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

 

      Ar-Ge teşviki ile ilgili olarak tebliğin bir özetini yaptık.

 

      1- Ar-Ge teşviğinin alınması ciddi bir çalışmayı gerektirir.

      2- Hazırlanan Ar-Ge projesi kabul edilmeyebilir.

      3- Hatalı işlem yapanlar yararlandıkları Ar-Ge indirimini gecikme zammı ile öderler.

      4- Ar-Ge projesi için rapor ve değerlendirme raporu gereklidir.                                                                                                   

      5- Ar-Ge teşviği kabul edilmişse Yeminli Mali Müşavir raporu veya Yeminli Mali Müşavir tam tasdik raporunda belirtilecektir.

      6- Yatırım indirimi ve Ar-Ge indirimi birlikte uygulanır.

      Bu çerçevede yapılacak çalışmalar sonucu Ar-Ge indiriminden yararlanılabilir.

 

      2-TÜBİTAK AR-GE UYGULAMASI

      Yukarıdaki vergisel teşviklerin dışında ayrıca 13.07.2005 tarih ve 25874 sayılı Resmi gazetede yayımlanan “Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Sanayi Araştırma – Geliştirme Projeleri Destekleme Programına İlişkin Yönetmelik” konusu Ar-Ge harcamaları da desteklenmektedir.

      - Tübitak’ça desteklenen Ar-Ge nitelikli projeler geri ödemesiz olarak desteklenmektedir.   

      - Desteklenmesine karar verilen Ar-Ge projeleri giderlerine uygulanan en yüksek destek oranı %60 olup, projelerin destek oranlarına ilişkin kriterler ve açıklamalar, teknik ve mali klavuzda yayınlanır. TÜBİTAK mevzuatı esas alınarak her bir katılımcı için ayrı ayrı destek oranı hesaplanır ve destekleme yapılır.

 

      Destek Süresi  

 

      Proje bazında 36 aydır. Faturaların proje süresi içinde kalması koşuluyla, bu süreyi takip eden 6 aylık dönem içinde yapılan ödemeler, son dönemin destekleme oranı ile desteklenir.

 

      Destek Başvuru Dönemleri

 

      Ar-Ge yardımı istek formları 1 Ocak-30 Haziran ve 1 Temmuz-31 Aralık  olmak üzere(6) şar aylık dönemler halinde hazırlanır ve TÜBİTAK’a sunulur.

 

     Ar-Ge Faaliyet Aşamaları

 Sistematik Ar-Ge projesi aşağıdaki faaliyet aşamalarından tamamını veya bir kısmını içerir:

a) Kavram geliştirme

b) Teknolojik/teknik ve ekonomik yapılabilirlik etüdü.

c) Geliştirilen kavramdan tasarıma geçiş sürecinde yer alan laboratuar ve benzeri çalışmalar.

d) Tasarım, tasarım geliştirme ve tasarım doğrulama çalışmaları.

e) Prototip üretimi.

f) Pilot tesisin kurulması.

g) Deneme üretimi ve tip testlerinin yapılması.

h) Satış sonrasında ürün tasarımından kaynaklanan sorunların çözümü faaliyetleri.

- Desteklenecek gider kalemleri

Ar-Ge projesinde projenin gerektirdiği ve ödemesi yapılan aşağıdaki harcamalar kabul edilir:
a) Personel giderleri.
b) Proje personeline ve varsa danışmanlara ait seyahat giderleri.
c) Alet, teçhizat, prototip kalıp, yazılım ve yayın alım giderleri; Ar-Ge faaliyeti için alınması veya yaptırılması zorunlu olan ancak proje sonrasında üretim aşamasında da kullanılabilecek alet/teçhizat/kalıp/yazılım giderleri proje süresi ile orantılı olarak gider kabul edilir.
d) Yurtiçi ve yurtdışı danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alım giderleri.

e) Ülke içindeki üniversiteler, TÜBİTAK’a bağlı Ar-Ge birimleri, özel sektör Ar-Ge kuruluşları ve benzeri Ar-Ge kurum ve kuruluşlarına yaptırılan Ar-Ge hizmet giderleri.
f) Türk Patent Enstitüsü’nden alınacak ulusal patent tescili, faydalı model tescili ve endüstriyel tasarım tescili ile ilgili giderler.
g) Malzeme ve sarf giderleri.

Söz konusu giderlerin kapsamlarına ilişkin uygulama esasları teknik ve mali kılavuzda açıklanır.

- Desteklenmeyen giderler

Katma değer vergisi, her türlü kar, fırsat maliyeti, sermaye kullanım maliyeti, kur farkları, amortismanlar, depozitolar, avans ödemeleri, dağıtım, pazarlama ve reklam giderleri, coğrafi işaret ve marka tescil giderleri, muhasebe, sekreterlik ve benzeri idari giderler, brüt ücretin yanında teşvik, motivasyon ve benzeri prim giderleri, personele nakdi ya da ayni olarak verilen yemek ve ulaşım giderleri, sosyal yardımlaşma vakıf ödentileri, seyahatlerde ulaşım ve konaklama dışındaki giderler, taksi, metro ve benzeri ulaşım giderleri, yakıt giderleri, büro makineleri, ısıtma, aydınlatma için yapılan masraflar, ofis, depo, stand, ve benzeri kiralar, inşaat ve tesisat giderleri ve kırtasiye giderleri desteklenmez.

- Proje kapsamında kamudan alınan diğer geri ödemesiz destekler

  Proje harcamalarından düşülerek desteklenmeye esas harcama tutarı belirlenir.

- Çağrı ve Proje Öneri Başvurusu

Çağrı ve başvuru

Öngörülen öncelikli alanlar ve proje önerisi başvuru zamanları her yıl Başkanlıkça ilan edilir. Bu programdan yararlanmak isteyen kuruluş, başvurusunu "proje öneri bilgileri" kapsamında biri asıl olmak üzere dört (4) kopya olarak hazırlar ve TÜBİTAK’a başvurur. Dış Ticaret Müsteşarlığı ile TÜBİTAK’ın birlikte yürüttüğü Ar-Ge destek programlarında, proje başvuru çağrısı yapılmaz, ancak yıl içerisindeki proje öneri başvurusu TÜBİTAK’a yapılır.

- Proje destek başlama tarihi

Fiilen başlatılmış bir Ar-Ge projesi için de başvuru yapılabilir. Ancak destek kararı verilen projelerde, başvurunun yapıldığı tarihten en fazla üç (3) ay öncesinden itibaren yapılan ve TÜBİTAK tarafından onaylanan harcamalar kabul edilir. Yapılan fiili harcamalar, projenin kabulü için bir gerekçe oluşturmaz.

- Ortak proje başvuruları da yapılabilir
 
- Ön değerlendirme

Proje öneri bilgilerine uygun hazırlanan proje önerisinin teknolojik ve ekonomik açıdan değerlendirilebilmesi için; projenin, bilimsel ve teknolojik niteliği, teknolojik uzmanlık konuları, yenilik düzeyi, özgün yönleri, teknik riskleri, hedefleri ve faaliyetleri, yaratılacak katma değer, verimlilik ve rekabet gücü açısından yapması beklenen katkı, oluşacak teknik bilgi birikiminin yayınımına yönelik hedef ve stratejileri ile maliyetleri tam bir fikir verecek yeterlilikte olmalı, kuruluşun insan kaynağı ile donanım altyapısı ve ilgili alandaki bilgi ve birikimleri açıklanmalıdır.

- Değerlendirme

Proje önerisi, TÜBİTAK tarafından yapılan ön değerlendirme sonrasında, projenin ilgili olduğu teknoloji alanındaki uzmanlara hakem görüşü almak üzere gönderilir.

Hakemler değerlendirmelerini, kuruluşu yerinde ayrı ayrı ziyaret ederek, proje öneri değerlendirme formuna uygun olarak yaparlar. Hakemler raporlarını birbirlerinden bağımsız olarak hazırlarlar. TÜBİTAK tarafından, hakem görüşü esas alınarak oluşturulan destek karar ve kapsamını içeren öneri Alan Komite değerlendirmesine sunulur.
 
- Karar

Proje değerlendirmesi sonucu oluşan karar, Başkanlıkça ilgili kuruluşa bildirilir. TÜBİTAK projelere ilişkin değerlendirmesini, proje başvurusunun eksiksiz olarak yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde sonuçlandırılması esastır.

 

- Sözleşme yapılması

Bu Yönetmelik çerçevesinde değerlendirilerek desteklenmesi kabul edilen projenin yürütücüsü, ilgili kuruluş/kuruluşların yetkilileri ile TÜBİTAK arasında imzalanan sözleşme; kapsam, idari, mali ve hukuki hükümler ile diğer hususları, eki ise proje öneri bilgileri ile diğer gerekli hususları kapsar. Sözleşmeye ilişkin giderler kuruluş tarafından karşılanır.

- Destekleme ve izleme

  Dönem başvurusu

Desteklenmeye değer bulunan projeyi öneren kuruluş, birisi asıl ve imzalı, iki kopya olarak hazırladığı dönemsel Ar-Ge yardımı istek formunu ve 37 nci madde kapsamında gerekli görülen durumlarda yeminli mali müşavirlik Ar-Ge harcamaları değerlendirme raporu ile birlikte takip eden dönemin sonuna kadar TÜBİTAK’a sunar. Aksi durumda söz konusu dönemle ilgili değerlendirme ve ödeme yapılmaz. Destek başvuru dönemleri sözleşmede tanımlanır.

- İzleme

TÜBİTAK, gerçekleşen dönemlere ait Ar-Ge yardımı istek formlarını uzmanları ve gerek duyduğunda da izleyici aracılığıyla yerinde incelemelerde bulunarak dönemsel izleme formuna uygun olarak yapacaktır. İzleme ve değerlendirme sırasında yerinde incelemelerde bulunmak üzere uzmanlarını ilgili kuruluşa gönderebilir.

- Değişiklik bildirimi ve onay süreci

Proje kapsamının daraltılması veya genişletilmesi konularında yapılacak değişiklikler, proje önerisinde öngörülemeyen ve ek ödenek gereksinimi duyulacak durumlar, alet-teçhizat, yazılım, ve benzeri kalemlerde yapılacak değişiklikler, proje yürütücüsü veya proje personelindeki değişiklikler, mali sorumlu değişikliği, kuruluş yetkilisi, kuruluş tüzel kişiliğindeki değişiklikler gibi kapsam, süre, bütçe ve idari değişikliklerin Ar-Ge yardımı istek formunda gerekçeli olarak TÜBİTAK’a sunulmalıdır. Değişiklikler TÜBİTAK tarafından değerlendirilerek, onaylandıktan sonra destek kapsamına girer.

- Projenin durdurulması, yürürlükten kaldırılması ve iptali

   Mücbir sebepler, kuruluşun başvurusu veya yerinde yapılan uzman veya izleyici değerlendirmesi sonucunda, öngörülen amaç ve çalışma programına uygun biçimde yürütülemediği anlaşılan projeler ile yürütülmeleri geçici bir süre için mümkün olmayan projeler, TÜBİTAK’ın alacağı kararla geçici olarak durdurulabilir.
 
  Geçici durdurma süresi bittiği halde kuruluş tarafından sonraki dönem için TÜBİTAK’a başvuruda bulunulmaması halinde proje kendiliğinden iptal edilmiş sayılır. Bu durumda projeye TÜBİTAK tarafından sağlanmış olan tüm yardımlar iptal durumunun kuruluşa bildirildiği tarihten itibaren en geç bir (1) ay içinde TÜBİTAK’a iade edilir.
 
- Ön Ödeme İşlemleri

  Ön ödeme

  KOBİ’ler tarafından talep edilmesi veya projenin öncelikli alanda olması ve talep edilmesi halinde, sözleşme yapıldıktan sonra desteklenen projede öngörülen harcamaları gerçekleştirmek amacıyla ön ödeme yapılabilir.

 - Ön ödeme talep, miktar ve zamanı

  Ön ödeme talebi, desteklenen proje toplam bütçesinin %10’unu ve 250.000.- (ikiyüzellibin) YTL’yi aşmamak şartıyla, proje önerisi ile veya proje süresi içinde Ar-Ge yardımı istek formu ile yapılır.

  - Ön ödeme teminatı

Kuruluş, ön ödeme tutarı kadar teminatı, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda belirtilen değerler üzerinden ve belirlenen usul ve esaslara göre TÜBİTAK’a verir. Teminata ilişkin her türlü gider kuruluşa aittir. Ön ödemenin usulüne uygun mahsup edilmesini müteakiben, alınan teminat kuruluşa iade edilir.

 - Ön ödemenin amaç dışı kullanımı

Ön ödemenin proje amacı ve kapsamı dışında kullanıldığının tespiti halinde, 6183 sayılı Kanun hükümleri doğrultusunda tahsil edilir.

- Ön ödemenin kapatılması

Ön ödeme, ödemenin yapıldığı dönemin sonundan itibaren bir (1) yıl içinde ve projenin son dönemini aşmayacak şekilde dönemsel destek tutarlarından mahsup edilir.
 
- Mali Belgelendirme

İşte burada devreye Yeminli Mali Müşavirler girmektedir.

- Mali inceleme ve denetim

Mali raporda bulunan harcama ve gider belgelerinin mali inceleme ve denetimi yeminli mali müşavir ve TÜBİTAK tarafından yapılır.

- Kuruluş ortaklarının personel giderlerine ilişkin verilecek destek

Ar-Ge projelerinde istihdam edilen kuruluş ortaklarının ücretleri için sağlanacak aylık maksimum destek miktarı;

a) toplam çalışan sayısı 0-9 arasında olan firmalarda ilgili dönemde geçerli olan brüt asgari ücretin 10 katı,

b) toplam çalışan sayısı 10-49 arasında olan firmalarda ilgili dönemdeki brüt asgari ücretin 6 katı,

c) toplam çalışan sayısı 50-249 arasında olan firmalarda ilgili dönemdeki brüt asgari ücretin 4 katı,

d) toplam çalışan sayısı 250 ve üzeri olan firmalarda ilgili dönemdeki brüt asgari ücretin 2 katı,

ile sınırlıdır.

- Gider belgeleri ve düzenlenmesi

Kuruluş, proje kapsamında satın aldığı mal ve hizmetlere ilişkin olarak, fatura ve fatura yerine geçecek belgeleri kuruluş adına düzenletir. Proje personeline ait giderler için ilgili mevzuat çerçevesinde yasal bilgileri ihtiva eden ücret bordrosunu düzenler.

İbraz edilen belgelerdeki giderlerin döviz cinsinden olanlarında, ödeme tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınır.

Kuruluşların gerek bünyelerinde yapacakları, gerekse bünyeleri dışında üniversite veya diğer araştırma kurumlarına yaptıracakları AR-GE faaliyetlerinin desteklenebilmesi için söz konusu harcamaların ölçülebilir ve faturalandırılmış veya fatura yerine geçecek belge düzenlenmiş olması gerekmektedir.

- Destek Öncesi ve Sonrası Mali Denetim

  Destek öncesi denetim yetkisinin belirlenmesi

Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyanname ve eklerinin tasdiki (tam tasdik) için bir yeminli mali müşavir ile sözleşme düzenlemiş olan kuruluşun, desteklenen projesinin mali raporları sözleşme yapılan yeminli mali müşavir tarafından değerlendirilir. Mali raporu da içeren Ar-Ge yardımı istek formu, kuruluş tarafından, yeminli mali müşavir’in yeminli mali müşavirlik Ar-Ge harcamaları değerlendirme raporu ile birlikte TÜBİTAK’a sunulur.

Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyanname ve eklerinin tam tasdiki için bir yeminli mali müşavir ile sözleşmesi bulunmayan kuruluşun dönemsel mali raporuna konu;

a) Harcamaların toplam tutarının 250.000.-YTL’nin (ikiyüzellibin Yeni Türk Lirası) üstünde olması veya,

b) İlgili dönem proje personel sayısının 20’den fazla olması durumunda mali rapor kuruluşun sözleşme ile görevlendireceği herhangi bir yeminli mali müşavir tarafından değerlendirilir. Mali raporu da içeren Ar-Ge yardımı istek formu, kuruluş tarafından, yeminli mali müşavirin yeminli mali müşavirlik Ar-Ge harcamaları değerlendirme raporu ile birlikte TÜBİTAK’a sunulur.

Yukarıda yazılı koşullardan tamamı karşılanmıyorsa değerlendirme sadece TÜBİTAK tarafından yapılır. Ancak TÜBİTAK gerekli gördüğü hallerde kuruluştan yeminli mali müşavir tasdiki isteyebilir.

Projenin ilk veya ara dönemlerinde yeminli mali müşavir değerlendirilmesi durumunda, takip eden dönemlerde de yeminli mali müşavir denetimi aranır.

 

- Destek öncesi denetimin kapsamı

  Yeminli mali müşavir tarafından yapılacak değerlendirme, kanunen kendisine verilmiş görev ve yetkiler çerçevesinde ve bu yönetmelik, ilgili mevzuat ve yeminli mali müşavirlik Ar-Ge harcamaları değerlendirme raporu dispozisyonuna uygun şekilde gerçekleştirilir.

- Destek öncesi denetimin sonuçlandırılması

Yeminli mali müşavir tarafından değerlendirilen mali rapor hakkında TÜBİTAK tarafından gerektiğinde ek bilgi ve açıklamalar ilgili kuruluştan talep edilir. Kuruluştan talep edilen söz konusu ek bilgi ve açıklamalar, değerlendirmeyi yapan yeminli mali müşavirce onaylanarak otuz (30) gün içerisinde kuruluşça tamamlanarak TÜBİTAK’a iletilir. TÜBİTAK tarafından istenen ek bilgi ve açıklamalar için yeminli mali müşavire herhangi bir ücret ödenmez. Bu değerlendirme sonucunda da tereddüttün devam etmesi halinde mali rapor, TÜBİTAK tarafından yeminli mali müşavir değerlendirme raporu dikkate alınmaksızın değerlendirilerek sonuçlandırılır.

Aynı kuruluşun birden fazla ve aynı dönemlere karşılık gelen projeleri var ise aynı yeminli mali müşavirin görevlendirilmesi esastır.

TÜBİTAK, yeminli mali müşavirlik Ar-Ge harcamaları değerlendirme raporunu inceler, değerlendirir ve mevzuat açısından eksik, hatalı, geçersiz ve usule uygun olmayan durumları tespit etmesi halinde, gereğini 40 ıncı maddeye göre yapar. Ayrıca yeminli mali müşavir değerlendirme raporunun ekinde yer alan gider formlarının eksik olup olmadığını kontrol eder ve varsa bir önceki dönemle karşılaştırma yaparak projenin ilgili dönem harcamalarına ilişkin harcama kabul belgesi düzenler.

- Ödeme

  Dönemler itibarı ile sunulan harcamalar için TÜBİTAK tarafından yapılacak teknik değerlendirme ve mali denetim sonucu, projenin dönemsel toplam destek tutarı belirlenerek, projeye ilişkin ödemeler, kuruluşun bildirdiği banka hesabına yapılır.
 
- Satın alma ve mülkiyet

Desteklenen projeler için kuruluşlar, proje kapsamında yapacakları satın almaları kendi mevzuatı ve genel hükümler çerçevesinde gerçekleştirirler. TÜBİTAK tarafından sağlanan destekle alınan makine teçhizatın mülkiyeti kuruluşa aittir.

- Hakem, izleyici ve yeminli mali müşavir ücretleri

  Hakem ve izleyicilere ödenecek ücretler TÜBİTAK tarafından belirlenir ve ödenir. Yeminli mali müşavir ücretleri kuruluş tarafından karşılanır.

- Sorumluluklar

Bu Yönetmelik kapsamında desteklenen projelerde;

Kuruluş; projenin bilimsel, teknik, idari, mali ve hukuki yönden bu Yönetmeliğe uygun bir şekilde yürütülmesinden tüzel kişilik olarak,

Kuruluş yetkilisi; projenin bilimsel, teknik, idari, mali ve hukuki yönden bu Yönetmeliğe uygun bir şekilde yürütülmesinden ve projede birden fazla kuruluşun yer alması halinde tüm kuruluş yetkilileri projenin bilimsel, teknik, idari, mali ve hukuki yönden bu Yönetmeliğe uygun bir şekilde yürütülmesinden müştereken ve müteselsilen,

Proje yürütücüsü; projenin değerlendirme ve izleme aşamalarında hakem ve izleyiciye değerlendirme ve izleme için gerekli araç ve ortamların sağlanmasından, projenin bilimsel ve teknik olarak sözleşmeye uygun şekilde yürütülmesinden, TÜBİTAK’a gerekli bilgi akışının sağlanmasından, harcamaların projenin gereklerine uygunluğundan kuruluş yetkilisi adına,

Proje mali sorumlusu; projeye ilişkin mali raporların proje yürütücüsü ile birlikte destek kapsamına uygun olarak hazırlanmasından, harcamaların, gider belgelerinin ve hesapların doğruluğundan ve mali mevzuata uygunluğundan,

Yeminli mali müşavir; kanunen kendisine verilen sorumluluklara ilaveten, projeye ilişkin harcamaların ve gider belgelerinin mali mevzuata uygunluğundan, maliyet hesaplamalarının doğruluğundan,sorumludur.

  Yukarıda belirttiğimiz yönetmelik hükümlerine göre Yeminli Mali Müşavirlerce hazırlanacak formları bir daha tekrarlayalım.

 

   1- Ar-Ge yardımı istek formu

   2- Mali Rapor

   3- Başvuru kontrol listesi

   4- Gider formları ve düzenlenmesi

   5- Personel giderleri formu 

   6- Personel aylık maliyet formu

   7- Personel ortalama aylık maliyet formu

   8- Seyahat giderleri formu

   9- Alet/techizat/yazılım/yayın giderleri formu

  10- Yurtiçi Ar-Ge kuruluşlarına yaptırılan işlere ait giderler formu

  11- Danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet giderleri formu

  12- Malzeme giderleri formu

  13- Stoktan kullanılan malzeme giderleri formu

  14- Patent giderleri formu  

  15- Proje dönemsel giderler toplam tablosu

  16- Proje birikimli giderler akış tablosu

  17- Firmanın bir önceki yıla ait performans bilgileri formu

  18- Ar-Ge desteğine ilişkin değerler formu

  19- Taahhütname ve imza sirküleri

  20- Harcama ve gider belgeleri kabul formu

 

  Yazımızda bu ana kadar belirttiğimiz gibi Ar-Ge teşviklerinden yararlanmak epey uzun bir çalışmayı gerektirmektedir.

  Ancak, bugün işletmeler düşen karları sebebiyle her türlü olanaktan yararlanmak zorundadır. Dolayısıyla TÜBİTAK’ın AR-GE desteğinden yararlanmak üzere gerek TÜBİTAK ve gerekse Yeminli Mali Müşavirlerle yakın işbirliği içine girerek AR-GE desteğini sağlamaları menfaatleri icabıdır.

 

 

YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR

CEVDET AKÇAKOCA

 

Bu Yazımız BUSİAD BAKIŞ DERGİSİNDE Yayınlanmıştır.