Bursa, 15.03.2007

 

 

2006 YIL SONU TÜRKİYE’NİN DURUMU VE 2007 YILI ÖNGÖRÜLERİ

 

                Değerli dostlarımdan bir profesör arkadaşım, her yıl bizlere Türkiye ekonomisi ile ilgili  genel bir değerlendirme sunar.

                Bu sunumlar  tam bir bilim adamı gözüyle ve tarafsız olarak hazırlanmıştır. Her ne kadar kendisi bugünkü uygulamaların bir çoğuna karşı ise de sonuçları tarafsız olarak değerlendirmektedir. “ Bilim adamı tarafsızlığına hayranım” Ben de bugünkü yazımı 2006 yılında Türkiye’ nin durumu olarak ele alacağım.

                Son bir aydaki krizlerden sonra Türkiye’nin 2006 yılı performansının bir defa daha gözden geçirilmesi muhakkak ki 2007 yılındaki hareket ve strateji tespiti açısından faydalı olacaktır.

 

1- İktisadi Büyüme :

 

                Türkiye tarihinde ilk olarak son beş yıldır kesintisiz büyümekte olup, 5 yıllık büyüme toplamı % 37,1 ve yıllık büyüme oranı % 7,5 gibi bir rakama ulaşmıştır. 2007 yılında büyüme % 5,7 – 6 arasında olabilir.  Türkiye 172 ülke arasında ekonomik büyüklükte ilk 20 ülkenin arasındadır.

 

2- Milli Gelir :

 

                2007 yılında % 6-7 oranında büyüme ihtimali var. Ancak, Cumhurbaşkanlığı seçimi ve Irak-İran krizleri büyüme ve milli geliri olumsuz etkileyebilir.  Kişi başına milli gelir 5,349 $ olup  ülkemiz bu gelir seviyesi ile dünya sıralamasında 69. cudur.

 

3-i stihdam Hacmi:

 

                2006 yılında işsizlik oranı 2.446.000 kişi ile % 99’ dur. Bu oranlar Türkiye iş Kurumu istatistiklerine göre tespit ediliyor. Bu istatistiklere geçmeyen

 

       a) İş başvurusu yapmamış              1.985.000 kişi

       b) Mevsimlik işçiler                              185.000 kişi

       c) Diğer                                                           1.184.000 kişi

TOPLAM                                3.354.000 kişi bulunmaktadır.

 

                Böylece işsiz sayısı 5.800.000 kişiye çıkmaktadır.

               

                Türkiye, yılda 1.000.000 kişiye istihdam yaratması gerekirken, 650.000 kişiye iş bulabilmektedir.  İktisadi büyüme, belli oranda istihdam yaratacak sektörlere kaymalı, döviz kazandırma potansiyeli olmayan ( inşaat, eğlence, mağaza sektörü gibi)  sektörlerden çok diğerlerine yatırım yapılmalı, dış ticaret açığını azaltacak yatırımlar yapılmalıdır.

                “ Bize göre de bu uyarılar çok önemlidir.”

 

4- Fiyat Hareketleri:

 

                TÜFE (Tüketici fiyat endeksi)’ ne göre fiyat artışları;

 

2005 yılı  % 7,32 ; 2006 yılı ise % 9,65 olarak gerçekleşmiş, fiyatlardaki artış tahminlerin nerede ise % 100 fazlası olmuştur. Dolayısıyla 2007 tahminlerinin de doğru hesaplanıp hesaplanmadığı düşünülebilir, şüpheli hale geldiği ileri sürülebilir.

 

 

5- Bütçe ve Kamu Borçları:

 

                Bütçe gelirleri bir önceki seneye göre % 16,20 artmıştır.

 

Bütçe gelirleri                          171,30 m. YTL

Bütçe giderleri                        175,20 m. YTL

Bütçe açığı                                  3,90 m. YTL

Faiz dışı fazla                          36,00  m. YTL olup, bütçe performansı iyi görünmektedir.

 

                Ancak, ülkede 2005 sonu 58,6 m.$,  2006 sonu 64,9 m.$ olan sıcak para Ocak 2007 sonunda 71,6 m. $ olmuştur.

               

Bütçe performansı iyi dense de bu performans 6 m. YTL  TMSF’ dan, 2 m. YTL Türk Telekom’ dan,  3 m. YTL Sosyal Güvenlik Priminden ve 1 m. YTL yerel yönetimler payından kesilerek sağlanmıştır.

               

Özelleştirmeler devam etmezse sonuç ne olur?

 

Toplam kamu borcu net 331,8 m. YTL olup GSMH’ ya oranı % 58’ dir.

 

Dış borçlar ise, 114,8 m $ özel sektör, 155 m $ merkez bankası, 68,6 m $ kamu borcu olmak üzere toplam 198,2 m $ ‘ dır.  Özel sektörün borçlanmada dikkatli olması gerekir.

 

“ Borç yiyen kesesinden yer, unutmayalım”

 

6- Dış Ticaret :

 

                İthalat                                    137    milyar  $

                İhracat                  85,1 milyar $ olup

Dış Ticaret Açığı        51,8 milyar $ ‘ dır.

 

Yüksek katma değerli mal ihracında OECD’ de sonuncuyuz. Turizm ve diğer gelirlerden sonra cari işlemler açığı 31,3 m $’ dır. Açıklar yabancı sermaye, borsa portföy yatırımları ve özel banka kredileri ile kapanmıştır. “ Ancak, bunların bir kısmı sıcak paradır, tehlikelidir”

 

7- Faiz Oranları:

 

                Bu büyüme, dış ticaret, bütçe verilerine rağmen faiz oranları % 20’ ler seviyesindedir. Yani olması gerekenden % 12 daha fazla faiz oranı tatbik edilmektedir.

 

“ Açıkların sebebi yıllardır faiz olup, artık faizler dünyadaki seviyesine inmelidir.”

 

8- Özelleştirme:

 

                Yukarıda da bahsedildiği gibi özelleştirme performansı gayet iyidir. Ancak, ülkemizin yıllardır biriktirdiğimiz değerlerini satarak açık kapatmanın iyi bir şey olmadığı da ortadadır.

                Tam bir ilim adamı olan Prof. Dostum bu değerlendirmelerden sonra Ocak 2007 bütçesinde 6,1 milyar YTL açık olduğunu söyledi.  Ancak,  sebeplerini sormamıza rağmen açıklama yapmadı. Bu kadar muhalefeti çok normal buldum. Ancak yine de “ Bunu bize yapmayacaktın hocam” dedim.

 

 

CEVDET AKÇAKOCA

YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR