12.Ağustos.2007 Pazar günkü gazetelerden birinde bir haber başlığı. “Doğalgazla cepleri para doldu”

   İşte, size yanıltıcı, yönlendirici ve iz bırakacak bir haber başlığı. Daha sonra haberden iz bırakan satırlardan bazılarını da aşağıya alalım.

   “2007’nin ilk 7 ayında Türkiye’nin elektrik ihtiyacının %47,5’i doğalgazdan sağlandı. Elektriği devlete en düşük (11) ykr’den satan doğalgazla elektrik üreten şirketler bu dönemde para basıyor.”    

   “Kamunun iki katı fiyat”

   “Temmuzda patlama oldu”   

   İlk 7 ayda doğalgazın payı %47,5’e çıktı.

Üreticiler                     Üretim             Payı

                                   KWh               %

EÜAŞ                          43.685             39,8

Eüaş ve ort.                  9.825               9,0

İHD                               2,513               2,3

Mobil                                  92               0,1

Otoprodüktör

Ve grupları                    8.968               8,2

Yap işlet                      26.038             23,6

Yap işlet devret             8.468               7,7

Üretim Şirketi              10.038               9,2

Üretim Toplamı           109.627           100.00

   Haberi bu haliyle okuduğunuzda, vay vay diyorsunuz. Gene ülkeyi soyuyorlar. Hortumluyorlar. Vay vay; hemen seçimden sonra soygun mu başladı?

   Oysa kazın ayağı öyle değil. Rakamların takdim şekli size yukarıdakileri düşündürüyor. Gelin bir de hakiki durum ve yorumu nedir?

   Ona bakalım.

   Önce yukarıdaki tabloyu bir de biz inceleyelim ve bazı eklemeler yapalım.

Üretim                         Üretim             Payı

Kaynağı                      Kwh                %

Fuel Oil                       3.511               3,20

Motorin                               7               0,01

Taşkömürü                 1.785               1,63

İthal Kömür                 6.365               5,81

Linyit                         21.743             19,84

Doğalgaz                  52.363             47,78

Jeotermal                        95               0,09

LPG                               293               0,27

Nafta                              577               0,53

Biogaz                             27               0,02

Diğerleri                           61               0,06

Termik Santral

Üretim toplamı         86.827              79,22

Barajlardan              20.929              19,10

Akarsu                        1.670               1,52

Rüzgar                          175               0,16     

                               109.601               100.-      

   Bu tabloda görüldüğü gibi Türkiyedeki elektrik enerjisinin %47.78’i doğalgazdan elde ediliyor. Doğalgaz olmasaydı, doğalgazlı santraller kurulmamış olsaydı şimdi elektriksiz kalmıştık. Bunun lamı cimi yok.

Doğalgazla

Üretilen elektrik                       Kwh            Maliyeti ykr                      

Yap işlet                                 20.450             11 ykr

Yap işlet devret                        6.482             13 ykr

Üretim şirketi                          12.412               8 ykr

Otoprodüktör ve grubu             4.297             14,5 ykr

Serbest üretim santrali            8.722               8 ykr

Toplam                                   52.363

Devletin Maliyeti

(Diğer üretimde)                         -                    6 ykr

   Bu tabloyu da eklediğimizde; yukarıda yazımızın başlığını ve ilk paragraflarını teşkil eden haber şu şekli alıyor olacaktır.

   Otoprodüktör ve otoprodüktör gruplarının

   Toplam elekrik üretimi                    4297 kwh

   Toplam üretimde yüzdesi                3,92

   İşte bu %3,92 lik üretimde bulunan şirketler 8 ykr. yerine 14 – 15 ykr. dan devlete elektirk satıyormuş.

   1- Devletin ürettiği elektrik maliyeti 8 ykr. mı? Yoksa bunun içinde amortisman maliyeti var mı-yok mu? Amortisman maliyeti ilave edilirse maliyet 8 ykr’dan yukarı çıkar. 

   2- Otoprodüktör grubu santraller acaba kâr mı ediyor yoksa zarar mı?

   İlk 500 firmadaki enerji şirketlerinin (2007 yılı) performansına bakalım.

İsmi                 Ciro                 K/Z

Akenerji           434.274           (-82,016)

Enerjisa          316.456           Açıklanmıyor

Entek              186.798           Açıklanmıyor

Aksa                143.672              4741

Ayen Enerji     134.731           11,319

Zorlu Enerji     294.023           Açıklanmıyor

Bis Enerji        209.666           Açıklanmıyor

   Açıklanmayan Kâr/zarar rakamları zararlardır. Bu şirketler zarar ederken ve batmak üzere iken söz konusu yazıyı yazanlar nerede idi merak ediyorum.

   Yazıyı yazanlar biliyor mu ki?

   Bu şirketler 14-15 ykr. bedelle şimdilik ve sadece elektriğin olmadığı, az olduğu Temmuz-Ağustos aylarında satış yapıyorlar ve bu fiyatları yine devletin santralları belirliyor. Özel sektörün deklere ettiği değil, devletin belirlediği ve talep ettiği fiyatlar bunlar. Nitekim diğer aylarda fiyatlar nedir? Araştırdığınızda diğer aylar fiyatlarının çok daha düşük olduğunu görmektesiniz. Ayrıca devlet; bu şirketlerden piyasa işletim ücreti, sıfır bakiye ücreti ve kayıp bedelleri gibi ücretler almaktadır.

   Sonuç olarak; .bu yazıyı yazmakta ki gayelerimi açıklamak isterim.

   1- Otoprodüktörler ve grupları Türkiye üretim ve tüketiminin sadece %3,92 sini üretmektedir.

   2- Bu grupların bütün üretim maliyeti toplam elektrik üretiminin %5’ini ancak bulmaktadır.  

   3- Söz konusu şirketler; Temmuz ve Ağustos ayı satışlarında iyi kâr etmektedir.

   4- Eğer bu şekilde taraflı, yanıltıcı yayınlar yapılırsa bu şirketler elektrik üretiminden vazgeçebilir, veya vazgeçmek mecburiyetinde kalır.

   5- Olan ülkeye olur, ülke elektriksiz kalır.

   6- Bundan sonra enerji üretimine girilirken korkarak girilir. Nitekim daha önceki linç kampanyaları enerji yatırımlarını engellemiştir.

   7- Devletin maliyeti olarak verilen 6-8 ykr. içinde genel üretim, genel işletme, amortisman ve finansman maliyetleri, özel sektöre göre çok azdır. Zira bu tesisler amortisman sürelerini doldurmuştur. Bu durumda maliyet karşılaştırması elma-armut kıyaslaması gibidir.

   Taraflı bulduğum, yanıltıcı bulduğum bir yazıya karşılık benim araştırmamın sonuçları bu. Sürç-ü lisan ettikse affola.

 Yeminli Mali Müşavir

  Cevdet Akçakoca