Bursa; 14.01.2009

                                                                                                             

 

KISA ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK

 

   İşsizlik sigortası kanununa göre işverenlerin, genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle

 

   a) İş yerindeki haftalık çalışma sürelerini geçici olarak önemli ölçüde azaltması

 

   b) İş yerinde faaliyeti tamamen durdurması

 

   c) İş yerinde faaliyeti kısmen geçici durdurması hallerinde

 

   Bu taleplerin Bakanlıkça tespiti ve işçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi konusu Kısa Çalışma Ödeneği yönetmeliği ile düzenlenmiştir.

 

   Bu işlemler nasıl yapılır?

 

   A) Önce işveren aşağıdaki gibi bildirimde bulunur, Bakanlık da bu talebi değerlendirir.

 

Bildirim ve içeriği

   (1) Genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılmasını talep eden işveren, Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya yazılı

bildirimde bulunur.

 

   (2) İşveren bildiriminde;
  
   a) Genel ekonomik krizin veya zorlayıcı sebeplerin işyerine etkileri ile zorlayıcı sebebin ne olduğunu,

   b) İşyerinin unvanını, adresini, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikayı, Bakanlık bölge müdürlüğü ile sosyal güvenlik işyeri sicil numarasını,

   c) Varsa iddiasını kanıtlayıcı somut belgeleri

 

   belirtmek zorundadır.

   (3) İnceleme esnasında; kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgiler, işveren tarafından Kurumca belirlenen formatta hazırlanarak, manyetik ortamda Kuruma, yazılı olarak da Bakanlık iş müfettişine teslim edilir.

Talebin değerlendirilmesi

   (1) İşverenin kısa çalışma talebi, öncelikle Kurum tarafından sebep ve şekil yönünden değerlendirilir.

   (2) Genel ekonomik krizin varlığını, işçi ve işveren sendikaları konfederasyonlarının iddia etmesi veya bu yönde kuvvetli emarenin bulunması halinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı duruma açıklık getirir.

   (3) İkinci fıkrada belirtilen duruma açıklık getirilmeden, genel ekonomik kriz gerekçesi ile yapılan başvurular ile zorlayıcı sebeplerle bağdaşmadığı halde, nakit darlığı, ödeme güçlüğü, pazar daralması ve stok artışı gibi sebeplere dayalı olarak yapıldığı tespit edilen başvurular Kurum tarafından reddedilir.

   (4) Genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle yapılan başvuruların uygunluk tespiti Bakanlık iş müfettişleri tarafından ivedilikle yapılır. Talebin uygun bulunması halinde kısa çalışmanın başlama ve bitiş tarihleri ile 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen listeye son şekli verilmek suretiyle Bakanlık iş müfettişince düzenlenen rapor ekinde yazılı olarak Kuruma gönderilir. İnceleme sonucu Kurum tarafından işverene, işveren tarafından varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına ve işyerinde yazılı olarak ilan edilmek suretiyle işçilere bildirilir.

   Bana göre, yeni çıkarılan yönetmelik iş verenlerin kısa çalışma ödeneği tatbikatının çok ama çok zorlaştırmıştır.

 

   a) Önce Bakanın açıklaması

 

   b) Sonra Müfettişlerin incelemesi

   c) Diğer sebeplere bağlı olarak değerlendirmeler objektif esaslara, bilanço incelemesi, rasyolara değil tamamen subjektif incelemelere dayandırılmıştır gibi görünüyor.

 

   Şahsi değerlendirmelerimizi geçip düzenleme ve tatbikata gelelim.

 

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma koşulları

   (1) İşçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için;

   a) İşverenin kısa çalışma talebinin Bakanlıkça uygun bulunması,

   b) İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesine göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması,

   c) Kısa çalışma ödeneği talebinde bulunması

gerekmektedir.

   Kısa çalışma ödeneğinin miktarı ve ödenmesi

   (1) Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, işsizlik ödeneğinin miktarı kadardır. Kısa çalışma ödeneği 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesindeki esaslara göre ödenir.

   (2) Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır. Ödeneğin süresi; herhalde hak edilen işsizlik ödeneği süresini aşamaz.

   (3) Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için verilir.

   (4) Zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılması halinde, ödemeler 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 24 üncü maddesinin (III) numaralı bendinde ve 40 ıncı maddesinde öngörülen bir haftalık süreden sonra başlar.

   (5) İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı süre için, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereği ödenecek sigorta primi, İşsizlik Sigortası Fonu tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna aktarılır.

   (6) Kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işçi, işsizlik sigortasından yararlanmak için 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 50 nci maddesinde öngörülen koşullar gerçekleşmeden işsiz kalırsa, kısa çalışma ödeneği aldığı süre düşüldükten sonra, daha önce hak ettiği işsizlik ödeneği süresini dolduruncaya kadar işsizlik ödeneğinden yararlanır.

   (7) Kurum birimi, işçilerin başvurusunu, izleyen ayın sonuna kadar sonuçlandırır. Kısa çalışma ödeneği, işçinin kendisine, aylık olarak her ayın sonunda ödenir.

   (8) Kısa çalışma ödeneği nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir veya temlik edilemez.

   Kısa çalışma ödeneğinin kesilmesi

   (1) Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silah altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması halinde kısa çalışma ödeneği kesilir.

   (2) Kısa çalışma ödeneğinin kesildiği süre içerisinde 7 nci maddede öngörülen sigorta primi ödenmez.

   Kısa çalışmanın erken sona ermesi

   (1) İşveren, ilan ettiği süreden önce, normal faaliyetine başlamaya karar vermesi halinde durumu; Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya ve işçilere altı işgünü önce yazılı olarak bildirmek zorundadır. Bildirimde belirtilen tarih itibariyle kısa çalışma sona erer.

 

   Yeni kısa çalışma ödeneği mevzuatının tatbikatı böyle olacaktır.

 

   Allah, memleketimizi krizlerden korusun ve işçi ve işverenimizin bu yönetmeliği uygulamasına lüzum kalmasın diyorum.

 

 

 

Yeminli mali Müşavir

  Cevdet Akçakoca