Bursa, 22.Nisan.2010
NURİ EL RUBİNİ BURSADAYDI (NORİEL ROUBİNİ)
21.Nisan.2010 günü dünya ekonomik krizini önceden tahmin edebilen, o tahmini dolayısıyla doktor kıyamet (DOOM) adı verilen Noriel Roubini Bursada idi. Doktor kıyamet acaba neler diyecekti? Bir ünvanı da kahin olan Roubini acaba kehanetlerini koca bir tas suya bakarak mı anlatacaktı. Dünya ve ülkemizin krizden sonraki durumu hakkında neler söyleyecekti?
Holiday İnn otelde yapılan toplantıya benim gibi bir çok kimse de merak içinde gelmişti. Bursa iş dünyası hemen hemen tamamen orada idi. Kahinin kehanetlerini çook fazla ve uzun uzun açıklamayacağım. Zaten ulusal ve yerel basın da bu toplantıya gereken önemi verdi ve hemen toplantının akabinde kehanetler uzun uzun anlatıldı.
1. Roubini aşağı yukarı ilk söylenen saatten 2 saat sonra gelebildi. Dünyada belirsizliklerin çok fazla olduğunu, hiçbir şeyin garanti olmadığını söyleyerek elinde olmayan bu geç kalış için özür diledi.
2. Küresel krizin ABD den kaynaklandığını, ABD hapşırdığında dünyanın soğuk algınlığı olacağını ve olduğunu belirtti.
3. Krizin zamanında alınan agresif tedbirlerle sona ermiştir.
4. ABD dünya ticaretinin %30 una sahiptir. Canlanma ABD de olacak ve bütün dünyada da devam edecektir.
5. Canlanma V veya W (çift dipli) olmayacak hafif şekilde ve U şeklinde olacaktır.
6. Zaten ABD, Avrupa ve Japonyada canlanma başladı.
7. Yeni gelişen ekonomiler (Bric (Brezilya , Hindistan, Rusya, Çin) ile Türkiye, Endonezya,Meksika, Latin Amerika ülkeleri gibi yeni gelişen piyasalar daha hızlı büyüyecektir.
8. Yeni gelişen ülkeler daha önce banka sistemlerini düzenledikleri için gelişmiş ülkelere göre krizi daha az hasarla atlatmışlardır.
9. Dünyada artık ekonomik güç , Avrupa ve Batıdan Doğuya kayacak. Türkiye, Ortadoğu ülkeleri ve Orta Asya ülkeleri daha fazla gelişecektir.
10. ABD %3, Japonya%2 büyüyecekken Türkiye %4,5 oranında büyüyebilir.
11. .Yunanistan felaket yaşıyor, Yunanistanın kurtulması için alınan tedbirler, İtalya, Portekiz, İspanya , İrlandayı da ve dolayısıyla Avrupa Birliğini de etkileyebilir. Euro zayıflayabilir. Tabii böyle bir durumda ihracatının %50 sini Avrupaya yapan Türkiye de etkilenebilir.
12. Türkiyenin daha küresel rekabetçi olması gerekiyor. Canlanma önümüzdeki yıllarda da devam edecek. Türkiyenin ekonomik temelleri çok iyi. AB Türkiyeyi örnek alsa idi durumu daha iyi olurdu.
13. Dünyanın büyümesinde Çin lokomotif olamaz, lokomotif yine ABD ve AB olacaktır.
14. Petrol fiyatları çok artarsa, reel gelirlere etkisi olur, dünya daha pahalı enerji kullanır ve pahalı enerji yüzünden bazı ülkeler güç duruma düşebilir. Petrol ithal eden ülkeler alternatif bulmalıdır.
15. Sorulan bir soruya verilen cevapta gerek ABD ve gerekse AB nin ihracat ihtiyacı olduğu için dolar veya Euro arasındaki paritenin çok değişmeyeceğini, gelişen para birimleri karşısında $ veya Euro değer kaybetse de pariteye etkisinin az olacağı cevabı verildi. Euro dolar paritesinde + - %10 değişim olabilir.
16. Türkiye dünyanın zengin pazarlarına yakınlık açısından, bazı ülkelerin ucuz işgücüne rağmen rekabet edebilir bir ülkedir, yatırımlarının artması gerekir, Ancak yatırımların artması ile işsizliğe çözüm bulunabilir. Türkiyenin karşılaştırmalı avantajları vardır ve Türkiye bunları iyi kullanmalıdır.
17. Türkiyede öne çıkacak sektörler,emek yoğun sektörler olmalı ve karşılaştırmalı avantajlar olan sektörler olmalıdır. Bunlar tekstil, deri giyim, otomotiv olmalı ve Türkiye daha sonra daha teknolojik ve gelişmiş ürünlere kayacaktır. Makro politika, finansman, eğitim, yeni teknolojiler ve Ar-ge ye yatırım yapılmalıdır. Türkiye bir ticaret ve lojistik merkezi olabilir.
18. IMF-AB desteğinin Yunanistana birlikte verilmesi iyidir. AB kendi IMF sini kurmalı mı sorusuna cevap, İMF ile birlikte hareket edilmelidir oldu.
İşte böyle, kahin yuvarlak büyük su tasında bunları görmüş.
Yurtdışından Türkiye’ye bakanlar çok önemli, çok büyük, gelişmiş bir ülke görüyor da benim ülkemin insanları acaba niye ülkelerini küçük görüyorlar. Bu toplantıdan sonra ülkemin içindeki insanların olumsuz görüşlerinin sebebi daha da merakımı çekmeye başladı.
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
