26.12.2002
YANGINDA ZARAR GÖREN MALLAR
Isletmeler için önemli konulardan biri de yangin veya herhangi bir afette zarar gören mallarin hasarinin tesbiti, takdiri ve muhasebesidir. Her ne kadar tedbir alinsa da, isletmelerde kazalar olabilmekte, yangin çikabilmekte ve hammadde veya mamuller kismen veya tamamen zarar görebilmektedir.
Farzedelim ki isletmemizde yangin çikti ve mallarimiz zarar gördü. Bu durumda neler yapilacaktir?
1- Önce hasarla ilgili itfaiye raporu alinir.
2- Hasarin tesbiti için mahkemeye basvurulur.
3- Mallar sigortali ise sigortadan da hasar tesbiti yaptirilir.
4- Eldeki itfaiye raporu, sigorta hasar ekspertiz raporu ve mahkeme kararlarinin tamami veya herhangi biri ile bagli olunan vergi dairesine basvurulur.
5- Vergi dairesi konuyu takdir komisyonuna sevkeder.
6- Takdir komisyonunun tesbit ettigi sonuçlar asagidaki gibi olabilir.
A- Malin kismen hasar görmesi hali
Varsayalim ki takdir komisyonu tesbit ve raporuna göre maliyet bedeli 100 milyon lira olan malin degerinin %60 ‘ini kaybettigi sonucuna varilmistir. Muhasebe kaydi söyle olur.
| ---------------------------------- / ------------------------------------ |
| 157- Diger Stoklar |
|
100.000.000.- |
|
157.10.Hasar Gören Mallar
|
|
|
|
| |
151-152 veya
153 Hs. |
|
100.000.000.- |
| ---------------------------------- / ------------------------------------ |
| 654- Karsilik Giderleri |
|
40.000.000.- |
|
| |
158 – Stok Deger Düsüklügü Karsiligi |
|
40.000.000.- |
Kismen hasar gören mallarin takdir komisyonu kararina
göre ilgili stoklar ve zararin hesaplara alinmasi.
---------------------------------- / ------------------------------------- |
B- Malin tamamen hasar göremesi halinde;
Yangin veya kaza sonucu mallarin satilamayacak derecede degerini kaybetmesi halini ele alalim. Takdir komisyonu 100.000.000.- liralik malin tamamen degerini yitirdigini ve çöp olarak atilabilecegine dair karar verdigini varsayalim. Asagidaki kayitlar yapilir.
| ---------------------------------- / ------------------------------------- |
| 654- Karsilik Giderleri |
|
100.000.000.- |
|
| |
158- Stok deger düsüklügü karsiligi |
|
100.000.000.- |
| --------------------------------- / -------------------------------------- |
| 158- Stok deger düsüklügü kars. |
|
100.000.000.- |
|
| |
151-152-153- Hesaplar |
|
100.000.000.- |
Takdir komisyonu ....... tarih, .........sayili karari ile tamamen hasar gören
malin tasfiyesi ve kaydi.
-------------------------------- / ---------------------------------------- |
C- Alinan sigorta bedelleri de gelir olarak hesaplara kaydedilir.
Yukarida belirtilen herhangi bir kötü durumun dogmasi halinde isletmeler muhakkak takdir komisyonuna basvurmalidirlar.
YEMINLI MALI MÜSAVIR
CEVDET AKÇAKOCA
