Bursa, 27.Ekim.2011
DEFTER TUTMA VE VERGİ USUL KANUNU TASLAĞI - TTK İLİŞKİSİ
Vergi Konseyi, şimdiye kadar olan çalışmalarında Kurumlar Vergisi Kanununu yeniden düzenlemiş ve Gelir Vergisi Kanunu ile Vergi Usul Kanununu yeniden yazmak üzere çalışmalara başlamıştır.
Elimize geçen Vergi Usul Kanunu tasarısı 287 maddeden ibaret olup bu kanunun yeniden düzenlemesi konusunda ilgili odalardan teklifler ve düzenlemelere yardım için bilgiler istenmektedir.
Tasarıya baktığımızda bilhassa defter tutma konusunun yeni Türk Ticaret Kanunu ile bağlantılı olduğunu görmekteyiz.
6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu 64-89 maddeleri arasında Ticari defterler, envanter- bilanço ve değerleme konularını işlemiş ve kanunun 64 üncü maddesi Defter tutma yükümlülüğünü aşağıdaki şekilde açıklamıştır.
MADDE 64-(1)Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle malvarlığı durumunu, Türkiye Muhasebe Standartlarına ve 88 inci madde hükümleri başta olmak üzere bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.
(2)Tacir, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür.
(3)Ticari defterler, açılış ve kapanışlarında noter tarafından onaylanır. Kapanış onayları, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar yapılır. Şirketlerin kuruluşunda defterlerin açılışı ticaret sicili müdürlükleri tarafından da onaylanabilir. Açılış onayının noter tarafından yapıldığı hâllerde noter, ticaret sicili tasdiknamesini aramak zorundadır. Türkiye Muhasebe Standartlarına göre elektronik ortamda veya dosyalama suretiyle tutulan defterlerin açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları ile bu defterlerin nasıl tutulacağı Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca bir tebliğle belirlenir.
(4)Pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticari defterlerdir.
(5)Yevmiye, defteri kebir ve envanter defteri dışında tutulacak defterler Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından bir tebliğ ile belirlenir.
Ticaret kanununun 64 ve devamı maddelerinde düzenlenen defter tutma konusu özellikle Türkiye Muhasebe Standartları kurumunun tebliğlerine bağlanmıştır. Eskiden beri olan Yevmiye, defteri kebir, envanter defterinin ve pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi defterlerin tutulacağı yeni Türk Ticaret Kanununun amir hükümlerindendir.
Üzerinde çalışılmakta olan Yeni Vergi Usul Kanunu tasarısında ise defter tutma konusu 135 ile 147 inci maddeler arasında incelenmektedir.
Taslağın 136 1ncı maddesi kimlerin defter tutacağını açıklamaktadır.
Defter tutma
Madde 136-
(1) Aşağıda yazılı gerçek ve tüzel kişiler defter tutarlar.
a) 6102 sayılı Türk Ticaret Kanuna göre tacirler ile tacir sayılanlar,
b) Esnaf,
c) Serbest meslek erbabı,
ç) Çiftçiler,
d) Kooperatifler
e) Adi şirketler.
(2) Yukarıda belirtilenlerden esnaf, serbest meslek erbabı, çiftçiler ve adi şirketler bu Kanuna; diğerleri tabi bulundukları kanunlara göre defter tutarlar.
(3) Bu Kanuna göre defter tutanlar, diledikleri takdirde tacirlerin tabi oldukları esaslara göre defter tutabilirler.
Yine taslağa göre tutulacak defterler şunlardır.
a. 141 madde Serbest Meslek Kazanç Defteri
b. 142 madde İşletme Defteri
c. 143 madde Yabancı Ulaştırma İşletmelerinde Hasılat Defteri
d. 144 madde Ambar defteridir.
Taslağa ilk bakışta yevmiye, defteri kebir, envanter defteri ve diğer defterlerin
tutulup tutulmayacağı konusunda bir tereddüde düşülebilir. Ancak, 136ıncı maddenin 1/a fıkrası görüldüğü gibi 6102 sayılı kanuna göre tacirler ve tacir sayılanlardan bahsetmektedir.
Bu hükümdeki esasları göz önüne alarak Türk Ticaret Kanununun 64 ünçü maddesine gittiğimizde yevmiye, defterikebir ve envanter defteri ve diğer defterlerin de tutulacağını görmekteyiz.
Yapılan düzenlemeler, bundan sonra Türk Ticaret Kanunu, Türkiye Muhasebe Standartları ve Uluslar arası Muhasebe Standartlarının gerek ticari hayatta ve gerekse vergisel düzenlemelerde öne çıkacağını,
Vergi sistemi ile ilgili düzenlemelerde de ticari hayatın ve dünyadaki tatbikatın göz önüne alınacağını düşünmekteyiz.
Yeminli Mali Müşavir
Cevdet Akçakoca
