Bursa; 26.06.2012
ŞİRKET VARLIKLARININ KULLANILMASI:
5. Pay sahipleri şirkete ancak sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa ettikten sonra borçlanabileceklerdir. Bu hükmün düzenlemesinin gevşetilmemesi gerektiği kanaatindeyim. Ortakların, şirkete borçlanmasının ve şirket kasasını kendi cebi gibi kullanmalarının önüne geçecek yönetmelik, tüzük ve tebliğler çıkarılmalı, vergi yasalarında da bu konuda düzenlemeler yapılmalıdır.
Hatırlayanlar bilir, bir zamanlar Lee Iacocca diye bir yönetici vardı. ABD de meşhur Ford fabrikası yöneticisi olarak Ford ailesini şirket varlıklarını kullandığı için topa tutmuş, meşhur olmuş ve daha sonra Chrysler’in başına geçerek o şirketi kurtarmıştı. Şirketlerin varlıkları ve kasaları ortaklar tarafından, müdürler tarafından kullanılmamalıdır.
6. Kanunun denetimle ilgili 397 ve devamı maddelerinde de denetçilerin kimler olacağı, nasıl denetim yapacağı konusunda Kamu Gözetimi , Muhasebe ve Denetim Standartları kurumunca yayınlanacak uluslar arası denetim standartları ile uyumlu Türkiye denetim standartlarına göre denetim yapılacağı ve kapsamı belirtilmiştir.
Bu Kanunun 398 inci maddesi kapsamında denetime tabi olacak şirketler Bakanlar Kurulunca belirlenir.
7. Kanunun 562 inci maddesindeki ceza hükümleri nisbi değil daha çok maktu olacak şekilde değiştirilmiş ve 563 üncü maddedeki resen takip olayı da kaldırılmıştır. Bu madde düzenlemesi , cezalar ve hapis konusundaki korkuyu ortadan kaldırmış, ekonomik suça ekonomik ceza ilkelerine uygun hale getirilmiştir. İnşallah istismar edilmez.
8. İşlem Denetçisi kaldırılmış, ispat evrakı, bilirkişi gibi müesseseler tekrar konulmuştur.
9. Yönetim kurulu üyelerinin belirli bir kısmının yüksek tahsilli olması hükmü kaldırılmıştır.
10. Şirketle iş yapma yasağı yeniden düzenlenerek kapsamı daha daraltılmıştır. Akrabalar hükmü çıkarılmıştır ve madde şu şekle getirilmiştir.
Yönetim kurulu üyesi, genel kuruldan izin almadan, şirketle kendisi veya başkası adına herhangi bir işlem yapamaz; aksi hâlde, şirket yapılan işlemin batıl olduğunu ileri sürebilir. Diğer taraf böyle bir iddiada bulunamaz.
İNTERNET SİTESİ
İnternet sitesi konusu da ülkemizde medyada çok konuşulmuş ve dünyadaki örneklerinden değişik olarak , şirket sırlarının açığa çıkarılacağı bir internet sitesi düzenlemesi olduğu ortaya atılmıştı. Bu defa yapılan düzenlemeler internet sitesi konusunda tenkid edilmeyecek hükümler içermektedir.
MADDE 1524-(1) Bu Kanunun 397 nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca denetime tabi olan sermaye şirketleri, kuruluşunun ticaret siciline tescili tarihinden itibaren üç ay içinde bir internet sitesi açmak ve bu sitenin belli bir bölümünü şirketçe kanunen yapılması gereken ilanların yayımlanmasına özgülemek zorundadırlar. İnternet sitesinde yayımlanacak içerikler, Kanunda belli bir süre belirtilmiş ise bu süre içinde, belirtilmemiş ise içeriğin dayandığı işlemin veya olgunun gerçekleştiği tarihten, tescil veya ilana bağlandığı durumlarda ise tescil veya ilanın yapıldığı tarihten itibaren en geç beş gün içinde, şirketin kuruluşundan internet sitesi açılıncaya kadar geçen sürede yayımlanması gereken içerikler de bu sitenin açıldığı tarihte siteye konulur.
(2) Birinci fıkrada öngörülen yükümlülüklere uyulmaması, ilgili kararların iptal edilmesinin sebebini oluşturur; Kanuna aykırılığın tüm sonuçlarının doğmasına yol açar ve kusuru bulunan yöneticiler ile yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğuna neden olur. Ceza hükümleri saklıdır.
(3) İnternet sitesinin bilgi toplumu hizmetlerine ayrılmış bölümü herkesin erişimine açıktır. Erişim hakkının kullanılması, ilgili olmak veya menfaati bulunmak gibi kayıtlarla sınırlandırılamayacağı gibi herhangi bir şarta da bağlanamaz. Bu ilkenin ihlali hâlinde herkes engelin kaldırılması davasını açabilir.
(4) İnternet sitesinin bu maddenin amaçlarına özgülenmiş kısmında yayımlanan içeriğin başına tarih ve parantez içinde “yönlendirilmiş mesaj” ibaresi konulur. Bu ibareli mesaj ancak Kanuna ve bu fıkrada anılan yönetmeliğe uyulmak suretiyle değiştirilebilir. Özgülenen kısımda yer alan bir mesajın yönlendirildiği karinedir. Sitenin, bir numara altında tescili ve ilgili diğer hususlar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından bir yönetmelikle düzenlenir.
(5) Bu Kanun ve ilgili diğer kanunlarda veya idari düzenlemelerde daha uzun bir süre öngörülmedikçe, şirketin internet sitesine konulan bir içerik, üzerinde bulunan tarihten itibaren en az altı ay süreyle internet sitesinde kalır; aksi hâlde konulmamış sayılır.
(6) İnternet sitesiyle ilgili olarak bu Kanunun ilgili maddelerinde ve bu maddede öngörülen düzenlemeler denetime tabi olmayan sermaye şirketleri hakkında uygulanmaz.
(7) Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan denetime tabi sermaye şirketlerinden internet sitesine sahip olanlar Kanunun yürürlüğünden itibaren üç ay içinde internet sitelerinin belli bir bölümünü bu maddedeki içeriklerin yayımlanmasına özgülemek, internet sitesi olmayanlar ise aynı süre içinde internet sitesi açmak ve bu sitenin belli bir bölümünü bu maddedeki içeriklerin yayımlanmasına özgülemek zorundadırlar.
İnternet sitesi maddesini, kanunun yeniden düzenlenen 39 uncu maddesinin 2-3-4 üncü fıkrası ile ilgilendirirsek internet sitesi kurulması yürürlük tarihinin 01.01.2014 tarihi olacağı anlaşılmaktadır.
TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARININ UYGULANMASI :
Hazırlanacak Türkiye Muhasebe ve raporlama standartlarının nasıl ve hangi işletmeler tarafından kullanılacağı geçici 1. maddede yeniden düzenlenmektedir. Taslağın bu maddesi aşağıdadır.
1- (1) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen Türkiye Muhasebe Standartları;
a) Türkiye Muhasebe Standartları, Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS) ve yorumları ile,
b) Kurum tarafından değişik işletme büyüklükleri, sektörler ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar için belirlenen standartlar ve diğer düzenlemelerden oluşur.
(2) Aşağıda sayılanlar TMS/TFRS ve Yorumlarını uygulamakla yükümlüdürler:
a) Bu Kanunun 1534 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (b) ila (e) bendlerindeki sermaye şirketleri,
b) TMS/TFRS ve Yorumlarını uygulamayı tercih edenler.
(3) Aşağıda sayılanlar birinci fıkranın (b) bendine göre belirlenen standart ve düzenlemeleri uygulamakla yükümlüdürler:
a) Bu maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilenlerin dışında kalan ve işletme yönetiminde yer almayan işletme sahipleri, işletmeye borç verenler ve kredi derecelendirme kuruluşları gibi dış kullanıcılar için genel amaçlı finansal tablo düzenleyen işletmeler.
b) TMS/TFRS’nı uygulamayı tercih eden KOBİ tanımındaki işletmelerden tekrar KOBİ/ TFRS uygulamasına dönmek isteyen işletmeler.
(4) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, küçük ölçekli işletmeleri KOBİ’ler için belirlenecek özel standartlardan kısmen veya tamamen muaf tutmaya veya bunlar için ayrı düzenlemeler yapmaya yetkilidir.
(5) Türkiye Muhasebe Standartları (TMS/TFRS ve Yorumları ile KOBİ/TFRS) ve kavramsal çerçevede belirlenen ilkeler bu Kanunun finansal tablolara ve raporlamaya ilişkin hükümleri ile ilgili diğer hükümlerine de uygulanır.
GEÇİŞ DÖNEMİNDE DENETÇİ SEÇİMİ VE RAPORLAMA:
Taslağın geçici 6. maddesi geçiş dönemi ve muhasebe ve raporlama standartlarının tatbiki konusunu işlemektedir.
GEÇİCİ MADDE 6- Gerek eski ve gerekse yeni Ticaret Kanununa göre denetçilerin seçimi, görevi ve denetim raporlarının nasıl hazırlanacağını belirtmektedir. Bu maddenin dikkatle okunarak 2012 sonu ve 2013 yılına hazırlık yapılması gerekir. Tabii 2013 yılında seçilecek denetçilerin kimler olacağı ve uygulanacak raporlar konusu, kanuna göre hazırlanacak tebliğ, tüzük ve yönetmeliklerde belirtilecektir.
(KGMDSK) tarafından belirlenen şirketler 1/1/2013 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte başlayacak hesap dönemi için, münferit ve konsolide finansal tablolarının düzenlenmesinde, TMS yı uygulamak zorundadır.
Geçiş döneminde hazırlanacak finansal tablolara ilişkin olarak TMS de yer alan hükümler uygulanır.31/12/2012 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte sona erecek olan hesap dönemlerine ilişkin ticari defterlerine dayanarak hazırlayacakları bilançolarını, TMS ya düzeltmek ve düzeltilmiş bilançolarını 1/1/2013 tarihinde veya özel hesap dönemi bulunanlar daha sonraki bir tarihte başlayacak hesap döneminin açılış bilançosu olarak ticari defterlerine ve finansal tablolarına geçirmek zorundadır.
Bu Kanunun 400 üncü maddesinde öngörülen denetçi, 397 nci maddenin dördüncü fıkrasına göre denetime tabi tutulan şirketlerin yetkili organı tarafından en geç 31/3/2013 tarihine kadar seçilir. Seçim ile birlikte 6762 sayılı Kanuna göre görev yapan denetçinin görevi sona erer.
31/12/2012 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte sona erecek olan dönemin bilançosu, 6762 sayılı Kanun hükümleri uyarınca 6762 sayılı Kanun hükümlerine göre seçilmiş bulunan denetçi tarafından denetlenir.
1/1/2013 tarihini taşıyan veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarih itibarıyla çıkarılmış bulunan açılış bilançosu, bu Kanuna göre seçilmiş denetçi tarafından ve bu Kanun hükümleri uyarınca denetlenir.
Bu Kanun hükümlerine göre seçilen denetçi, denetimini bu Kanun hükümlerine göre yapar. Ancak, denetçi bu Kanunun 402 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, geçmiş yıla ait finansal tablolar ile gerekli karşılaştırmayı yapabilmek için, 6762 sayılı Kanuna veya diğer mevzuata göre hazırlanan finansal tablolara raporunda yer verir.
Bu fıkra hükümleri uyarınca görevleri ve organ sıfatları son bulan denetçinin veya denetçilerin, 6762 sayılı Kanuna göre toplantıya çağırdıkları genel kurullar toplanır ve azlık, 6762 sayılı Kanunun 367 nci maddesine göre görevleri sona eren denetçilere başvurmuşsa, o prosedüre devam olunur.
GEÇİŞ DÖNEMİNDE GAYRİFAAL ŞİRKETLERİN KAPATILMASI
Kanunda yapılan yeni düzenleme ile eklenen bir geçici maddede çalışmayan, gayrifaal veya bir diğer tabirle faal olmayan şirketler ve belirli şirketlerin kayıtlarının silinmesi için detaylı bir çok hüküm getirilmiştir. Bu hükümlere göre şirketlerin kapatılması, tasfiyesi, kayıtlarının silinmesi kolaylaştırılmışsa da kamu alacaklarının takip edileceği açıkça belirtilmiştir.
KANUNUN YÜRÜRLÜK HÜKÜMLERİ :
1534 üncü maddede kanunun 1.7.2012 tarihinde yürürlüğe gireceği, yayımlanan ve yayımlanacak olan Türkiye Muhasebe Standartlarının 01.01.2013 tarihinde yürürlüğe gireceği, anonim şirketlerin denetlenmesine ilişkin 397 ilâ 406 ncı maddeleri 1/1/2013 tarihinde yürürlüğe gireceği,39 uncu maddesinin ikinci fıkrasının ikinci, üçüncü ve dördüncü cümlesindeki hükümler 1/1/2014 tarihinde yürürlüğe gireceği hüküm altına alınmıştır.
6102 sayılı Ticaret Kanununu elimize geçen taslaktaki değişiklik hükümlerini bu şekilde yorumladık. Ancak, taslaktaki bir takım hükümler son anda değişebilir. Bana göre yapılan değişiklikler olumludur.
Gerek ticaret şirketleri pay sahipleri ve ortakları ve gerekse meslektaşlarımız için hayırlı olacağını tahmin ediyorum.
Yeminli Mali Müşavir
Cevdet Akçakoca
