Derneklerin defter ve hesaplariyla ilgili yönetmelik

05.Nisan.2003 tarihinde 25070 sayili Resmi Gazetede yayimlanan bir yönetmelikle derneklerin tutacaklari defter, muhasebe hesap kayitlariyla ilgili usûl ve esaslar tesbit ve tayin edilmistir.
Yönetmelik 01.01.2003 tarihinden geçerli olmak üzere yayim tarihinde yürürlüge girmistir. Yazinin ileriki safhalarinda yürürlük hükmü ile tatbikat arasindaki iliski incelenecektir.

Defter Tutma Esaslari:
Dernekler genel olarak isletme hesabi esasina göre defter tutarlar. Ancak, yeni yönetmelikle 2002 yili gelirleri (64 milyar) lirayi asan dernekler asagidaki kosullarin gerçeklesmesini takip eden hesap döneminden itibaren bilânço esasina göre defter tutarlar. (2002 yili için belirlenen 64 milyar liralik bilânço esasina geçisteki gelir esasi her yil, Maliye Bakanligi’nca tesbit edilen yeniden degerleme oraninda artirilacaktir.)

Bilânço esasina geçmek için gerekli kosullar:
1- 2002 yili brüt geliri 64 milyar lira olmalidir.
2- Ileriki yillarda bu gelir yeniden degerleme oraninda artisla hesaplanacak tutari asmis olmalidir.
3- Yillik brüt geliri 2002 yili için 64 milyar lirayi veya yeniden degerleme oranindaki artisla hesaplanan brüt gelirin tutarini %20 asmis olmalidir. (2002 yili brüt geliri 64x1.20=76,8 milyari asmis olmalidir.)
4- Veya 2 yil üstüste 64 milyar liradan %20’ye kadar artan bir oranda brüt gelir elde edilmis olmasi halinde isletme esasindan bilânço esasina geçilecektir.
5- Isteyen dernek isletme hesabi yerine bilânço esasina göre defter tutabilir.
6- Bilânço esasina göre defter tutan dernekler bir daha isletme defterine dönemezler.
7- Peki, halen 2002 yili geliri 64 milyar lirayi ve hatta %20 fazlasi ile 76.8 milyar lirayi asan dernekler ne yapacaktir? Hangi tip defteri tutacaktir? Asagidaki tasdik zamani maddesini inceledigimizde, halen devam eden defterlerin tutulmaya devam edecegi ve 2004 yili defterlerinin bilânço usûlüne göre tutulmasi gerektigi kanaatine variyoruz.

Defterlerin tasdik zamani:
Defterler asagida yazili zamanlarda tasdik ettirilir.
a) Öteden beri faaliyetine devam etmekte olanlar, defterin kullanilacagi yildan önce gelen son ayda;
b) Yeni kurulan ve sinif degistirenler, kurulma ve sinif degistirme tarihinden önce;
c) Tasdike tabi defterlerin dolmasi dolayisiyla veya sair sebeplerle yil içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar, bunlari kullanmaya baslamadan önce tasdik ettirmeye mecburdur.

Hesap Dönemi:
Bu yönetmeligin 6.maddesi ile hesap dönemi takvim yili olarak belirlenmistir. Hesap dönemi 1.Ocak’ta baslar-31.Aralik’ta sona erer. Yeni kurulan derneklerde ilk hesap dönemi ilk kurulus tarihi ile 31.Aralik arasindadir.

Belgeler:
a) Dernek gelirleri Maliye Bakanligi’nca basilan alindir belgesi ile toplanir.
b) Ayni bagis ve yardimlar, rayiç bedel üzerinden tanzim edilen alindi belgesi ile kabul edilir.
c) Alindi belgelerinde ödeme ve bagista bulunanlarin imzalari bulunacaktir.
d) Dernek giderleri harcama belgeleri ile yapilir. Belgelendirilmeyen giderler için Vergi Usûl Kanununun 234.maddesinde yer alan gider pusulasindaki asgari bilgileri bulunduracak sekilde gider makbuzu düzenlenir.
e) Dernek tarafindan bedelsiz olarak yapilan mal ve hizmet teslimleri, dernegin yetkili organlarinin karari ile ve düzenlenecek gider makbuzu ile yapilir ve ispat vesikasi olarak hem karar, hem de gider makbuzu bulunmalidir.

Saklama Süresi= Defter ve belgelerin saklama süresi genel olarak 5 yildir. Ancak özel kanunlarda belirtilen süreler geçerlidir. (TTK açisindan 10 yil gibi).

Tutulacak Defterler:
Isletme hesabinda Bilânço esasinda 1- Üye kayit defteri 1- Üye kayit defteri
2- Karar defteri 2- Karar defteri
3- Isletme hesabi defteri 3- Yevmiye defteri
4- Envanter defteri 4- Büyük defter
5- Envanter defteri

tutacaklar ve defterleri noterden tasdiki gereklidir.

Raporlar:
Isletme hesabi esasina göre defter tutanlar asagidaki gibi isletme hesabi
ve alacak-borç tablosu düzenlerler. Bilânço esasinda ise Maliye Bakanligi’nca yayimlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Tebligleri esas alinarak bilânço, gelir tablosu, açiklayici notlar ve ek mali tablolar hazirlanacak, tek düzen hesap sistemi tatbik edilecektir.

EK:1

EK:2