Bursa, 19.Kasım.2015
VERGİ İNCELEMELERİNDE MÜKELLEF HAKLARI
Geçen hafta, Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği’nin toplantısında transfer fiyatlandırması, matrah aşındırması gibi konular gündeme gelmişti. Sunumları İstanbul Örtülü sermaye, transfer fiyatlandırması ve yurtdışı kazançlar grup başkanı Sayın Mehmet Ali Kaya yaptı.
Özetle, hele G-20 toplantısından sonra transfer fiyatlandırması ve yurtdışı kazançlar ile ilgili denetimlerin yoğunlaşabileceğinden bahsetti. Bu arada karşılıklı konuşmalarda, Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı’nın vergi incelemelerinde mükellef hak ve yükümlülükleri konusunda bir broşürü söz konusu oldu.
Broşürü buldum. Broşür Eylül 2015 tarihinde yayımlanmış, çok taze bilgiler içeriyor. Her mükellefin veya vergi idaresi tarafından denetlemeye alınanların bilmesi gerekenleri Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı çok iyi niyetle düzenlemiş. Buna benzer düzenlemeleri Adalet Bakanlığında da görmüştüm. Bana göre çok güzel bir hareket.
Her mükellefin vergi dairelerinden toplam 10 sayfa olan bu broşürü edinmesini ve herhangi bir inceleme halinde yanında bulundurulmasını tavsiye ediyorum.
Herhangi bir inceleme halinde, bir çok mükellef, broşürde yazan haklarını kullanma konusunda çekingen davranmaktadır. Yine de herkesin bu bilgileri öğrenip haklarından yararlanması gerektiğini düşünüyorum.
Broşürdeki bilgiler ve mükellef hakları:
1. Her mükellef vergi inceleme elemanının kimliğini görme hakkına sahiptir. İşe başlamadan önce inceleme elemanının kimliğini görmek isteyebilirsiniz.
2. İnceleme konusu ve kapsamını öğrenme hakkı: Mükellef, inceleme elemanından İncelemeye başlanmadan önce incelemenin konusu hakkında açıklama isteyebilir.
3. Defter ve belgeleri ibraz etmek için ek süre isteme hakkı:
Mükellef zor durumda kalması nedeniyle defter ve belgelerini istenen sürede ibraz edemeyecek durumda ise ek süre verilmesini isteme hakkına sahiptir.
4. İncelemenin her safhasında bilgi alabilme hakkı:
Mükellef, incelemenin her safhasında inceleme süreci hakkında inceleme elemanından bilgi isteyebilir.
5. İnceleme sırasında müşavir ve avukat bulundurma hakkı:
Vergi incelemesi sırasındaki görüşmelerde mükellef SMMM, YMM veya avukatların kendisi ile birlikte incelemeye katılmasını isteyebilir. Yahut, yasal yetkili bir temsilcisini inceleme elemanına gönderebilir. Yasal yetkili temsilci inceleme konusunda bilgi vermeye yetkilendirilmiş olmalıdır.
6. Vergi inceleme tutanaklarına itiraz ve görüşlerinin yazılmasını isteme hakkı:
Mükellefler diledikleri itiraz ve mülahazaların vergi inceleme tutanaklarına yazılması ve kaydedilmesini isteyebilir.
7. Kayıtların işlenmesi için ek süre isteme hakkı:
Mükellef VUK 146 maddeye göre arama sonucunda el konulan defter ve belgelere zamanında yapılamayan kayıtlarını, defter ve belgelerin geri verilmesinden sonra 1 (bir) aydan az olmamak üzere verilecek uygun bir süre içinde yapabilir.
8. İlgililerin tutanağın içerdiği hususlardan haberdar olma hakkı:
Mükellef veya ilgililer, tutanağı okuma, içerdiği hususların doğruluğu, defter kayıtlarına ve belge ile ifadelere uygunluğunu anladıktan sonra vergi incelemesini yapan yetkili ile imzalama ve tutanağın içeriğinden haberdar olma hakkına sahiptir.
9. Tutanaktan bir nüsha alma hakkı:
Mükellef, tutanaktan bir nüsha almaya ve varsa itirazlarının bu tutanağa işlenmesini isteme hakkına sahiptir.
10. Mükellefin rapor değerlendirme komisyonunca dinlenmesini isteme hakkı:
Mükellefler raporla ilgili olarak rapor değerlendirme komisyonları tarafından dinlenmek üzere vergi inceleme tutanaklarına kaydettirebilirler, yahut daha sonra bu taleplerini içeren bir dilekçe ile rapor değerlendirme işlemi bitmeden önce Grup Başkanlıklarına başvurabilirler.
11. Müracaat ve şikayet hakkı:
Mükellef veya başkaları, vergi incelemeleri hakkındaki yönetmeliğin 41. Maddesine göre, inceleme elemanının (mesleğin saygınlığı ve güven duygusunu sarsacak davranışlarda bulunduğu) takdirde:
1. Bimer (Başbakanlık İletişim Merkezine telefon, mektup , internet veya şahsen başvurabilirler.
2. Posta yoluyla Vergi Denetim Kurulu Başkanlığına müracaat edebilirler.
3. www.vdk.gov.tr adresindeki ihbar ve şikayet bölümüne bildirebilirler
4. VİMER (Vergi iletişim merkezi) telefon 444 0 189 no.lu telefonla müracaat edebilirler.
12. Mükellef, tarhiyat öncesi veya tarhiyat sonrası uzlaşma hakkına sahiptir.
13. Mükellef, dava açma hakkına sahiptir.
Görüldüğü gibi devlet, incelemeler konusunda da mükellefin haklarını şeffaf bir şekilde düzenlemiş ve bunları bildirmek üzere güzel bir broşür hazırlamış. Bize ve inceleme elemanlarına mükellef haklarına saygı göstermek kalıyor.
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
