Bilgi, 2004/002

5035 SAYILI YENİ VERGİ YASASI DEĞİŞİKLİKLERİ ( I )

2 Ocak 2004 tarih ve 25334 sayılı (1.Mükerrer) Resmi gazetede 5035 sayı ile “bazı vergilerde değişiklik yapılması hakkında” kanun yayımlandı.

Daha 2003 yılında 4842 sayılı yasa ile yayımlanan maddeler uygulamaya geçmeden değiştirildi. Birçok konuda yeni uygulamalara geçildi. Önemli bulduğum maddeleri bu yazımda elimden geldiğince açıklamak istiyorum.

Gecikme zammı uygulamasında değişiklik

Bu yasanın yayımı tarihinden geçerli olmak üzere 6183 sayılı Kanunun 51. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 51- Amme alacağının ödeme müddeti içinde ödenmeyen kısmına vadenin bitim tarihinden itibaren her ay için ayrı ayrı yüzde dört geçikme zammı tatbik olunur. Ay kesirlerine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesap edilir.

Gecikme zammı bir milyon liradan az olamaz.

Gecikme zammı; 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre uygulanan vergi ziyaı cezalarında bu madde uyarınca belirlenen oranda, mahkemeler tarafından verilen ve ceza mahiyetinde olan âmme alacaklarında ise bu oranın yarısı ölçüsünde uygulanır. Bunların dışındaki ceza mahiyetinde olan amme alacaklarına geçikme zammı tatbik edilmez.

Bakanlar Kurulu, gecikme zammı oranlarını aylar itibariyle topluca veya her ay için ayrı ayrı, yüzde onuna kadar indirmeye, gecikme zammı oranı ile gecikme zammı asgari tutarını iki katına kadar artırmaya, ayrıca gecikme zammı oranını aylar itibarıyla farklı olarak belirlemeye ve gecikme zammını bileşik faiz usulüyle aylık, üç aylık, altı aylık, veya yıllık olarak hesaplatmaya yetkilidir.

Bu maddeden anlaşıldığna göre Bakanlar Kurulu gecikme zammını bileşik faiz usulüyle uygulatma yönünde bir karar olabilecektir. Bileşik faiz uygulamasının yanlış olacağı kanaatindeyim. Önceki yıllarda bu tip uygulama gerek tüccar ve gerek sanayicinin çökmesine sebep olmuş, diğer yandan ise Maliye’nin alacaklarını tahsil etmesini önlemiş ve muhtelif vergi afları yapılmak zorunda kalmıştı.

Böyle bir karar ve tatbikat üzüm yemek değil bağcıyı dövmektir.

Eski eserlere yapılan bağış ve yardımlar gider kabul edilir.

Yasanın 14.maddesi ile Gelir Vergisi, 16.maddesi ile Kurumlar vergisine aşağıdaki eklemeler yapılmıştır. Bu eklenen bentler 01.01.2004 tarihinden itibaren geçerlidir. Maddeler aynen aşağıdaki gibidir.

Madde 12.- 31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40.maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.

10. Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul esaslar çercevesinde bağışlanan gıda maddelerinin maliyet bedeli.

Madde 14.- 193 sayılı Kanununun 89.cu maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinin ikinci alt bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki alt bentler eklenmiştir.

Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde ve denetiminde bulunan mazbut vakıflar ile belediyeler dahil diğer kamu kurum ve kuruluşları adına kayıtlı olan, Kültür ve Tabiat

Varlıklarını Koruma Kurulu nezdinde eski eser tescilli abide eserlerin; bakımı, onarımı, restore edilmesi ve yaşatılması amacıyla abide eserin kayıtlı olduğu kurum ve kuruluşlara yapılan bağış ve yardımların tamamı yıllık beyanname ile bildirilen gelirden indirilir.

Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda maddelerinin maliyet bedelinin tamamı, yıllık beyanname ile bildirilen gelirden indirilir.

Madde 16.- 03.06.1949 tarihli ve 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 14.maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin ikinci alt bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki alt bent eklenmiştir.

Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde ve denetiminde bulunan mazbut vakıflar ile belediyeler dahil diğer kamu kurum ve kuruluşları adına kayıtlı olan, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nezdinde eski eser tescilli abide eserlerin; bakımı, onarımı, restore edilmesi ve yaşatılması amacıyla abide eserin kayıtlı olduğu kurum ve kuruşlara yapılan bağış ve yardımların tamamı kurum kazancının tespitinde gider kaydedilir.

Serbest Meslek Kazancında Giderler

Aşağıdaki giderler kabul edilmek üzere 01.01.2004 ten itibaren yeniden düzenlenmiştir.

Madde 13.- 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 68.maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

1- Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler (ikametgâhlarının bir kısmını iş yeri olarak kullananlar, ikametgâh için ödedikleri kiranın tamamı ile ısıtma ve aydınlatma gibi diğer giderlerin yarısını indirebilirler. İş yeri kendi mülkü olanlar kira yerine amortismanı, ikametgâhı kendi mülkü olup bunun bir kısmını iş yeri olarak kullananlar amortismanın yarısını gider yazabilirler.)

2- Hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatındaki iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı (bu primlerin ve aidatın geri alınmamak üzere Türkiye’de kain sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması ve emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz bulunmaları şartıyla) ile 27.maddede yazılı giyim giderleri.

3- Mesleki faaliyetle ilgili seyahat ve ikamet giderleri (seyahat maksadının gerektirdiği süre ile sınırlı olmak şartıyla).

4- Mesleki faaliyette kullanılan tesisat, demirbaş eşya ve envantere dahil taşıtlar için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar (amortismana tâbi iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması halinde aynı Kanunun 328.maddesine göre hesaplanacak zararlar dahil).

5- Kiralanan veya envantere dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri.

6- Alınan mesleki yayınlar için ödenen bedeller.

7- Mesleki faaliyetin ifası için ödenen mal ve hizmet alım bedelleri.

8- Serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla emekli sandıklarına ödenen giriş ve emeklilik aidatları ile mesleki teşekküllere ödenen aidatlar.

9- Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen meslek, ilan ve reklam vergileri ile iş yerleriyle ilgili ayni vergi, resim ve harçlar.

10- Mesleki faaliyetle ilgili olarak kanun, ilam ve mukavelenameye göre ödenen tazminatlar. Her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile serbeste meslek erbabının suçlarından doğan tazminatlar gider olarak indirilemez.

Kurumlar Vergisi Oranı, Beyanname ve Ödemesi

Aşağıdaki madde ile Kurumlar Vergisi yayımı tarihinden geçerli olmak üzere %33 olmuştur.

Madde 18.- 5422 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

Geçici Madde 32.- 2004 yılı kazançlarının vergilendirilmesinde 25.maddede yer alan kurumlar vergisi oranı %33 olarak uygulanır. 2004 yılı üçer aylık geçici verilendirme dönemleri ile ilgili geçici verginin hesabında da bu oran dikkate alınır.

Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilen kurumların, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kapanmış dönemlerle ilgili geçici vergi hesabında bu oran uygulanmaz.

Bu madde ile Kurumlar Vergisi oranı fon oranında artırılmış olup daha önce ödenmiş olan fonların ne olacağı konusu çözümlenmemiştir.

5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunundaki :

a) Kurumlar Vergisi beyannamesi 15 Nisan tarihine kadar verilecektir.

b) Kurum stopajına ait muhtasar beyanname kesildiği ayı takiben ayın 20.sine kadar verilecektir.

c) Kurumlar Vergisi, tek taksitte ve Nisan ayının son gününe kadar ödenir.

Gayrimenkul ve İştirak hissesi satış kazancı istisnası devam ediyor.

Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 28.maddesi ile düzenlenen gayrimenkul ve iştirak hissesi satış kazancının sermayeye ilavesi halinde vergiye tabi olmayacağına dair istisna 31/12/2004 tarihine kadar devam edecektir.

Fatura (7) gün içinde düzenlenecek

Vergi Usul Kanununun 231/5 maddesine göre faturalar, malın teslimi ve hizmetin yapıldığı tarihten, diğer bir deyişle irsaliye tarihinden itibaren (7) yedi gün içinde düzenlenecektir.

Katma Değer Vergisi Kanunu Değişiklikleri

01/01/2004 tarihinden geçerli olmak üzere

a) KDV beyannamesi muhtasar beyanname ile birlikte her ayın (20)inci günü akşamına kadar verilecektir.

b) KDV ödemesi ise her ayın (26)ıncı günü akşamına kadar yapılacaktır.

Geçici Vergi Uygulaması

Geçici vergi beyannameleri Şubat-Mayıs-Ağustos ve Kasım aylarının (10) günü akşamına kadar verilecektir.

Geçici vergi ödemeleri ise Şubat-Mayıs-Ağustos ve Kasım aylarının 17.günü akşamına kadar yapılacaktır.

Gelir Vergisi Uygulamaları

a) Gelir vergisi yıllık beyannameleri

Gelir sadece basit usulde elde edilen ticari kazançtan ibaretse bayanname Şubat ayının 15.inci günü akşamına kadar, diğer tüm hallerde ise Mart ayının (15).inci günü akşamına kadar vergi dairesine verilir.

b) Vergi tevkifatı (stopajı) muhtasar beyannameleri her ayın (20).inci günü akşamına kadar, üç ayda bir beyanname verenler ise Ocak-Nisan-Temmuz ve Ekim aylarının 20.günü akşamına kadar vergi dairesine verilir ve aynı ayın (26).ıncı günü akşamına kadar ödenir. Taksitlendirme kaldırılmıştır.

ÖFK-Menkul Kıymet Yatırım Fonu Kâr Payları, Vadeli Mevduat Faizi ve Repo Gelirleri

GVK.55 maddesine göre 31.12.2004 tarihine kadar kbu gelirler için beyanname verilmeyecek, stopaj dışında ayrıca vergi verilmeyecektir.

Devlet Tahvili ve Hazine Bonusu Gelirleri

31.12.2006 tarihine kadar, 26.07.2001 –31.12.2004 tarihleri arasında ihraç edilen Devlet Tahvilleri ve Hazine bonolarının faiz gelirleri ve elden çıkarılmasından sağlanan diğer kazançlar toplamının 2001 yılında 50 milyar lirası, 2002 ve izleyen yıllarda bu tutarın veya artırılmış tutarın her yıl için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmasıyla bulunacak tutar gelir vergisinden müstesnadır.

Damga Vergisi Değişiklikleri

a) Şirket kuruluşu, sermaye artırımı ve mukavele değişiklikleri damga vergisine tabi değildir.

b) Döviz kazandırıcı işlemlerle ilgili kağıtlar damga vergisine tabi değildir.

c) Yıllık gelir vergisi beyannamesi 15.000.000.-TL.

d) Kurumlar vergisi beyannamesi 20.000.000.-TL.

e) Muhtasar beyanname 10.000.000.-TL.

f) Katma değer vergisi beyannamesi 10.000.000.-TL.

g) Diğer beyannameler 10.000.000.-TL.

h) Belediyelere verilen beyannameler 8.000.000.-TL.

i) SSK prim bildirgeleri 8.000.000.-TL.

j) Gümrük idarelerine verilen beyannameler 20.000.000.-TL.

Damga vergisine tabidir.

k) Vergi dairelerince mahsuben yapılan iadeler (binde 7,5) oranında damga vergisine tabidir.

Harçlar Kanunu Değişiklikleri

Anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev’i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemler ile bankalar, yurtdışı kredi kuruluşları ve uluslar arası kurumlarca kullandırılacak kredilerin teminatları ile geri ödenmelerine ilişkin işlemler harca tabi tutulmaz.

Genel Olarak Diğer Değişiklikler

a) Çevre temizlik vergisi listeleri yeniden düzenlenmiş, konutların çevre temizlik vergisinin su tüketim bedeli ile belediyelerce tahsili öngörülmüştür.

b) Motorlu Taşıtlar Vergisi yeniden tesbit edilmiş, 2003 yılında ödenen ek motorlu taşıtlar vergisinin bundan mahsup edilmesine karar verilmiştir.

c) Özel iletişim vergisi şans oyunları vergisi kalıcı hale getirilmiştir.

d) İştirak kazancı ve gayrimenkul satış kazancının sermayeye ilavesi halinde, ortaklarca elde edilen MENKUL SERMAYE İRADI İÇİN bundan böyle BEYANNAME verilecektir.

YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR
CEVDET AKÇAKOCA